چکیده :

تاریخ بلعمی و شاهنامه¬ی فردوسی از مهم¬ترین آثار تالیف شده در نیمه¬ی اول قرن چهارم هستند که علی¬رغم داشتن موضوعی مشترک (=تاریخ ایران) و نگارش در برهه¬ی زمانی نزدیک به هم، در کنار شباهت¬های بسیاری که در آنها دیده می¬شود، تفاوت¬هایی نیز با یکدیگر دارند. یکی از تفاوت¬های مهم و قابل اعتنا، پرداختِ متفاوت شخصیت¬های حاضر در این دو اثر از حیث حماسی – اسطوره¬ای است. مقایسه¬ی 27 تن از شخصیت¬های مشترک این دو کتاب –اعم از شاهان و پهلوانان- به خوبی بیانگر این اختلاف است؛ در تاریخ بلعمی 17 درصد شخصیت¬ها کاملاً اسطوره¬ای¬اند حال آنکه در شاهنامه 34 درصد این شخصیت¬ها اسطوره¬ای هستند. درصد شخصیت¬های حماسی نیز در تاریخ بلعمی و شاهنامه، به ترتیب 24 در مقابل 30 می¬باشد. به طور خلاصه عمده¬ترین دلایل این اختلاف¬ها را می¬توان این¬گونه برشمرد: 1-تفاوت در منابع و مآخذ. 2-تفاوت در سبک کار 3-اقتضائات شاعری فردوسی. 4-دخالت یافتن باورهای مذهبی فردوسی در برخی از روایت¬ها. 5-رویکرد متفاوت فردوسی و بلعمی در روش عقلانی¬سازی روایت¬ها. مقایسه¬ی کلی این دو اثر بیانگر آن است که شاهنامه¬ی فردوسی علاوه بر اسطوره¬ای¬تر بودن، حماسی¬تر از تاریخ بلعمی نیز هست، هرچند دیده می¬شود وجه اسطوره¬ای برخی از شخصیت¬ها مانند: کیومرث و... در تاریخ بلعمی پررنگ¬تر است و یا از دیدگاه حماسی، بعضی از شخصیت¬ها در اثر بلعمی، نمود برجسته¬تری یافته¬اند.

کلید واژگان :

شاهنامه فردوسی، تاریخ بلعمی، خرد گرایی، شخصیت¬های اسطوره¬ای، شخصیت¬های حماسی



ارزش ریالی : 500000 ریال
دریافت مقاله
با پرداخت الکترونیک