چکیده :

تعاريف مختلف و گاه متناقضي در کتاب‌های بلاغي براي تبيين صنعت کنايه ذکر شده ¬است که با بررسي و دسته¬بندي آنها مي¬توان دو مفهوم کلي براي اين شگرد در نظر گرفت: در تعريف نخست، که به دورة پيش از جرجاني اختصاص دارد، کنايه عبارت است از «پوشيده‌سخن‌گفتن و ترک تصريح به معني». دراين‌معنی، کنايه با ديگر شگردهاي بلاغي (نظير مجاز، تشبيه، استعاره، توريه و...) درمي¬آميزد و حدود و ثغور مشخصي ندارد. در مفهوم ديگر کنايه، که با جرجاني شروع مي¬شود، کنايه صناعتي ساختارمند و منفک از ديگر شگردهاست. در اين تعريف، کنايه صرفاً به‌معني «پوشيده‌سخن¬گفتن و ترک تصريح به معني» نيست، بلکه چارچوب مشخصي دارد و آن «ذکر لازم و ارادة ملزوم» است. پس، اگر سخني حتي پوشيده ذکر شده باشد، اما عنصر «لازم و ملزوم» در آن رعايت نشده باشد، در تعريف‌های پس از جرجاني کنايه محسوب نمي¬شود. در پژوهش حاضر، با شيوة توصيفي‌ـ‌تحليلي و با بهره¬گيري از ابزار کتابخانه¬اي، ضمن واکاوي دو مفهوم مزبور از کنايه (پيش و پس از جرجاني)، تلقي ادباي اخير (پسامشروطه) از مفهوم اين صناعت در مقام عمل و ساحت کاربردي آن بررسي شده است. نتايج اين مطالعه نشان مي¬دهد که بيشتر پژوهشگران اخير در بحث کنايه به مفهومي گرايش دارند که پيش از جرجاني متداول بوده ¬است.

کلید واژگان :

شگردهاي بلاغي، کنايه، لازم و ملزوم، جرجاني.



ارزش ریالی : 350000 ریال
دریافت مقاله
با پرداخت الکترونیک