تحلیل بلاغی مجموعه‌اشعار محمّدعلی بهمنی بر مبنای مؤلّفه‌های هنجارگریزی معنایی

یکی از موارد برجسته¬سازی در شعر، هنجارگریزی معنایی است. در این نوع هنجارگریزی، شاعر بر اساس قواعد معنایی حاکم بر زبان هنجار، از دو روش همنشینی و جانشینی کمک می¬گیرد. با توجّه به اینکه حوزۀ معنا بیش از دیگر سطوح زبان در برجسته-سازی مورد نظر است، هر شاعری که بتواند بر حسب توانایی¬های ذوقی و علمی خود در این زمینه موفّق باشد، از اشعار ناب¬تری برخوردار خواهد بود. محمّدعلی بهمنی را می¬توان در این زمینه از شعرای توانای معاصر به حساب آورد. در این پژوهش گونه¬های مختلف هنجارگریزی معنایی از جمله تشبیه، استعاره، کنایه، مجاز، ایهام، تضاد، پارادوکس و حسّ‌آمیزی در شعر بهمنی مورد کاوش و تحلیل قرار گرفته است. بر اساس نتایج به دست آمده درکلّ دفترهای شعری این شاعر 538 مورد هنجارگریزی معنایی وجود دارد. از این 538 مورد177 مورد استعاره (89 . 32)، 170 مورد تشبیه (59 . 31)، 116 مورد تضاد (56 . 21)، 32 مورد حسّ¬آمیزی (94 . 5)، 24 مورد پارادوکس (46 . 4)، 11 مورد کنایه (04 . 2)، 6 مورد مجاز (11 . 1) و 2 مورد ایهام (37 . 0) است. همانطور که مشاهده می¬شود، پر بسامدترین انواع هنجارگریزی در مجموعه اشعار محمّدعلی بهمنی و در نتیجه نقش¬آفرین¬ترین صور خیال در آفرینش هنری این شاعر، حوزۀ تشبیه، استعاره و تضاد و کم‌بسامدترین آن حوزۀ ایهام است.

محمّدعلی بهمنی، مجموعه اشعار بهمنی، برجسته¬سازی، هنجارگریزی، هنجارگریزی معنایی