اوت 2010 بیستمین سالگرد صدور بیانیه حاکمیت دولت تاتارستان از سوی شورای عالی دولتی تاتارستان بود. بیست سال پیش در 30 اوت 1990 وقتی جمهوری تاتارستان بیانیه حاکمیت دولتی را به نام مردم چندملیتی خود تصویب کرد به واقع از زیر یوغ كمونیسم خارج شد. پیش و پس از این تاریخ، شرایط سرنوشت سازی برای بسیاری از ملت‌ها فراهم شد تا با استناد به اصل حاکمیت بر سرنوشت خود به استقلال دست یابند و بر منابع ملی خود حاکم گردند، اما خطرات و فجایعی هم در کمین این ملت‌ها بود که همچون بوسنی یا چچن متهم به تجزیه طلبی شده و اجازه استقلال خواهی نیافتند. شرایط حاکم بر جمهوري تاتارستان به عنوان بازمانده مغولان به لحاظ فعالیت گسترده جنبش ملی‌گرایی و اقتصاد توسعه یافته با وجودی که كم‌قدرت‌تر و كم‌برش‌تر از دیگر بخش‌های جدا شده از اتحاد شوروی نبود، اما رهبران آن در برخورد با فدراسیون روسیه، الگویی را در پیش گرفتند که نه تنها این خطرات و فجایع را برطرف کرد، بلکه سبب شد تا ظرف یک سال و اندی با مذاکره با مقامات مسكو در فوریه 1994 به امضای قرارداد دوجانبه‌ای درباره تقسیم اختیارات قانونی نایل شوند تا فرصت لازم را برای اصلاحات اساسی مستقل در جمهوری فراهم کند. این الگو که به الگوی تاتارستان تعبیر می‌شود بر مبنای بازگشت به تاریخ با عظمت گذشته، ایجاد دولت ملی و مستقل حاکم بر سرنوشت خود و تداوم اقتصاد بازاری دمکراتیک می‌باشد. این مقاله در تلاش است تا الگوی توسعه دولتی را که جمهوری تاتارستان در برخورد با فدراسیون روسیه در پیش گرفته، تشریح و موفقیت آن را در پیگیری اهداف و شیوه‌های کاربردی آن در داخل و خارج از روسیه تحلیل نماید.
