توضیحات :
اگر رويکرد هاي گذشته تمرکز بيشتري بر اقتصاد کلان داشته اند، امروزه توسعه از طريق ابداء خوشه اي نقش محوري و بارزي در سياستهاي اقتصادي و صنعتي کشورهاي توسعه يافته ايفا مي نمايد . مفهوم خوشه با محوريت و مديريت بخش خصوصي آغاز مي‌شود اما هنوز هم در مورد عوامل محرك، گستره و ملزومات خوشه‌سازي بحث‌هاي فراواني وجود دارد. بسياري از سياست‌گذاران تلاش كرده‌اند تا به استفاده عملي از مفهوم خوشه‌ها بپردازند و هر يك به نتايج متفاوتي دست يافته‌اند.[2]
در اين ميان نيز بسياري از سياستهاي خوشه در سطوح ملي و منطقه‌اي اصلاح و تعديل شده است. امروزه مفهوم خوشه به شكل سنتي و در قالب سياست‌هايي كه جزء وظايف وزاتخانه‌اي دولت‌هاي مختلف است، اجرا مي‌شود كه برخي از اين سياست‌ها عبارتند از: سياست حمايت از صنعت، سياست علم و فناوري، سياست رقابت، سياستهاي مرتبط با آموزش و بازار كار و در نهايت سياستهاي مرتبط با امور اجتماعي.[7]
در این مقاله از خوشه های کسب و کار و نقش دولت ها در توسعه آن و محور های کلی برنامه توسعه خوشه ها و نقش سیاست خوشه و سياستهاي دولت هند در حمايت از خوشة صنعتي و اهداف دولت در راستای توسعه آن مورد بررسی قرار می گیرد. و در نهایت به بحث، نتيجه‌گيري و پيشنهادات كاربردي، و بالاخره پيشنهادات مرتبط با پيگيري تحقيقات مشابه در آينده پرداخته شده است.
