بررسی انتقادی مسأله انحطاط ادبی در دوره صفویه و عثمانی

یکی از مسائلی که همواره مورد بحث و محل چالش محققان و مورخان ادبیات فارسی و عربی بوده و هست، مسأله انحطاط در دوره صفویه و عثمانی است که وجوه مختلفی دارد: انحطاط سیاسی، فکری- فرهنگی و ادبی. منتقدان ادبیات این دوره، به سه دسته تقسیم می¬شوند: نخست، آن¬ها که انحطاط را مشخصه لایتغیر این عصر می¬دانند. دوم، افرادی که به نقیضه¬گویی در این زمینه پرداخته¬اند. سوم، مدافعان ادبیات این دوره. نظریات مربوط به انحطاط ادبیات فارسی و عربی در دوره صفویه و عثمانی را می¬توان به دو دسته تقسیم کرد: نخست، نظرات مبتنی بر فرامتن و دوم، دیدگاه¬هایی که ناظر به مؤلفه¬های درون¬متنی است. تئوری¬های دسته نخست، به دو قسمت تقسیم می¬شوند: انحطاط سیاسی و انحطاط فکری- فرهنگی. نظرات مربوط به مؤلفه¬های درون¬متنی را هم اصطلاحاً "انحطاط ادبی" می¬گویند.

انحطاط ادبی، انحطاط سیاسی، انحطاط فکری- فرهنگی، ادبیات دوره صفویه، ادبیات دوره عثمانی.