چکیده :

از اسطوره تا عرفان: بررسی تطوّر کارکردهای معنایی "قاف" چکیده اسطورۀ قاف از بن¬مایه¬های پرکاربرد در تاریخ ادبیات فارسی و به ویژه سروده¬های عرفانی است؛ بنابراین بررسی سیر تحوّل کارکردهای معنایی آن موجب خواهدشد تا خوانندگان آثار عرفانی به درک و دریافت روشنی از این اسطوره در حوزۀ عرفان دست یابند. برای گردآوری داده¬های لازم این تحقیق، دو دسته از منابع، مبنای کار قرار داده شده¬است: منابع غیر عرفانی و متون عرفانی. در بخش منابع غیر عرفانی، کتاب¬های تاریخی-اسطوره¬ای، لغت¬نامه¬ها، فرهنگ¬ها و دانشنامه¬های عمومی و تخصصی و در گزینش منابع عرفانی، گزیده¬ای از متون برجستۀ عرفانی دوره¬های مختلف تاریخ ادبی (قرن چهارم تا چهاردهم هجری قمری) مدّ نظر بوده، سپس به شیوۀ توصیفی-تحلیلی و بر اساس نظریۀ "تغییرات معنایی" لئونارد بلومفیلد به بررسی انواع کارکردهای معنایی قاف در بافت عرفانی پرداخته شده¬است. پرسش اصلی مقاله این است که آیا ویژگی¬های اساطیری قاف در حوزۀ عرفان دست¬نخورده باقی مانده یا تغییرات معنایی دیگری را نیز در گذر زمان پذیرفته¬است؟ فرضیۀ ما در پژوهش حاضر این است که بسیاری از ویژگی¬های اساطیری قاف –به همان شکل اولیه- به منابع عرفانی تسرّی یافته¬اند. همچنین وجه معنایی قاف و کارکردهای آن در متون اولیه عرفانی، به جانب روایات اساطیری متمایل است و هر چه به دوره¬های بعدی می¬رسیم، مفاهیم مرتبط با آن، انتزاعی¬تر می¬شود؛ یعنی قاف از شکل اسطوره¬ای خارج می¬شود و هیأتی عرفانی می¬یابد.

کلید واژگان :

اسطوره عربی، عرفان اسلامی، قاف، نظریۀ تغییرات معنایی.



ارزش ریالی : 600000 ریال
دریافت مقاله
با پرداخت الکترونیک