تحلیلی بر نقش شهرهای کوچک در تمرکز زادیی و توسعه منطقه ای با بهره گیری از مدل تصمیم گیری چند معیاره FuzzyANP و FuzzyVIKOR مطالعه موردی جایگاه شهر کوچک جویبار در استان مازندران

امروزه الگوی قطبی شدن شهرهای پرجمعیت و چیره¬گی پدیده بزرگ سری نظام¬شهری را در ایران شاهد هستیم. این امر دستاویز عدم تعادل و ناموزونی شهری- منطقه ای درکشور گردیده و با برتری و حکمروایی بر شهرهای میانی و کوچک دشواری¬های بسیاری را فراروی مناطق کشور قرار داده است. اکنون در راستای تعادل بخشی در نظام شهری- منطقه ای کشور، شهرهای کوچک می‌توانند تاثیرگذاری مثبت داشته باشند. بطوریکه این دسته از شهرها در نقش حلقه‌های ارتباطی و پیوندی بین روستا و شهرهای میانه و سپس شهرهای بزرگ، چنانچه سطحی از امکانات برای این دسته از شهرها را فراهم نماییم، از کارایی بایسته در خدمات‌رسانی به ساکنین حوزه نفوذ خود برخوردار گردیده و احساس رضایت نسبی آنان را فراهم خواهند نمود. در این پژوهش با بررسی تطبیقی چهار شهرستان برگزیده در استان مازندران نتایج بدست¬آمده از روش آنالیزFuzzy ANP و Fuzzy VIKOR بازگوکننده عدم تعادل منطقه¬ای از نظر میزان برخورداری از شاخص¬های توسعه (49 شاخص در چهار گروه بزرگ فرهنگی، اقتصادی، کالبدی و زیربنایی) در این استان می¬باشد. چنانکه شهرستان ساری با رتبه 0.78 در جایگاه نخست، شهرستان قائمشهر با رتبه 0.50 در جایگاه دوم، شهرستان بابلسر با رتبه 0.39 در جایگاه سوم و بالاخره شهرستان جویبار با کسب رتبه 0.24 در جایگاه آخر قرار گرفت. این سنجش¬ها، آشکارا بازگوکننده نابرابری زیادی است که بین شهر نخست و آخر وجود دارد. اینک بمنظور توسعه، برابری و تعادل شهری- منطقه¬ای، این نابرابری¬ها باید از راه افزایش و بهبود زیرساخت‌ها و توانمندسازی سایر شاخص¬ها کاسته شود و شهر¬های کوچک از شاخص¬های توسعه¬ای بیشتری برخوردار گردند. با تحقق این الگو افزون بر بهبود و گسترش تعادل¬های منطقه¬ای، این روند به هرچه متعادل¬ تر شدن نظام شهری کشور می¬انجامد و از میزان نابرابری¬های توسعه ای و جمعیتی و همچنین گسستگی اجتماعی زیادی که در شرایط کنونی بین شهرهای بزرگ، میانه و کوچک هست کاسته شده و شهرهای کوچک خواهند توانست در توسعه منطقه‌ای بیش از پیش نقش‌آفرینی نمایند.

شهرهای کوچک، تصمیم گیری چندمعیاره، تمرکزدایی، توسعه منطقه ای، شهرجویبار.