مواجهه مفسران با ادات حصر در آیه ولایت

در برخی از آیات قرآن کریم کلماتی موسوم به«ادات حصر» به کار رفته است. در آیۀ معروف به آیه«ولایت»، یکی از این ادات، یعنی واژه«إنّما»، به کار رفته است. اغلب مفسران اهل سنت در بررسی این آیه با بی توجهی از کنار واژه«إنّما» و دلالت آن بر حصر گذشته اند. این در حالی است که چند تن از مفسران اهل سنت به مفهوم «حصر» در این کلمه توجه کرده اند ولی این گروه نیز در تطبیق آن با«اقسام حصر» به اشتباه افتاده اند. آنها واژه«ولیّ» در آیه«ولایت» نسبت به مؤمنان را به معنای«ولایت عامه» و شامل همه مؤمنان می دانند. این مشکل به دلیل نادیده گرفتن کاربرد و وضع حقیقی«إنّما» در کنار روایات شأن نزول، به وجود آمده است. در مقابل، اکثر مفسّران شیعه، کاربرد «إنّما» و معنای اصلی آن در کنار روایات وارده در شأن نزول آن را مورد توجه قرار داده اند. در نتیجه«ولیّ» در آیه ولایت را به معنای«ولایت خاصه» و فقط شامل خداوند و پیامبر و جانشینان او می دانند.

ادات حصر، حصر، قصر، ولایت، ولایت عامه، ولایت خاصه، آیه ولایت