تحليل فضايي و اولويت‌بندي استان‌هاي ايران به منظور برنامه‌ريزي و توسعة فناوري اطلاعات و ارتباطات

فناوري اطلاعات و ارتباطات (ICT) به عنوان پارادايم جديد حاکم بر توسعه، با اثر گذاري بر نحوة تفکر و عمل و تغيير الگوهاي کار و زندگي، محوريت تمامي جنبه‌هاي تحول و پيشرفت قرار گرفته و در واقع هم علت توسعه و هم نشان توسعه‌یافتگی محسوب می‌شود. با توجه به رشد روزافزون منفعت‌های اتخاذ این فناوری جهت پیشبرد اهداف اقتصادی، اجتماعی و سیاسی و نیل به توسعة پایدار، تدوین و تبعیت از استراتژی‌ها و رویکردهای مناسب جهت به کار گیریICT در کشور ما نیز یک الزام است. در این میان با توجه به نقش بنیادی و کلیدی ICT در دست‌یابی به توسعة پایدار و با علم به اینکه شکاف دیجیتال میان مناطق، عدالت فضایی و جغرافیایی را تحت‌الشعاع قرار داده و توسعة نامتعادل و ناموزون مناطق کشور را دامن می‌زند؛ لذا هر طرح و برنامه‌ای در زمینة توسعة ICT باید بر اساس مطالعه و شناخت وضع موجود فناوري اطلاعات و ارتباطات در مناطق کشور و در جهت حذف و يا کاهش شکاف ديجيتال صورت گيرد. در این پژوهش با بهره‌گیری از 40 شاخص و استفاده از نرم‌افزارها و مدل‌های کمی نظیر GIS، SPSS، TOPSIS، ضريب پراکندگي، تکنيک وزن‌دهي رتبه‌اي، روش بي‌مقياس کردن خطي، همبستگي پيرسون و ... به مطالعة توسعه‌يافتگي استان‌هاي کشور از لحاظ شاخص‌هاي ICT پرداخته و آن‌ها را از اين منظر رتبه‌بندي و سطح‌بندي کرده است. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که استان‌های کشور از نظر شاخص‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات وضعیت مطلوبی ندارند و استان تهران به عنوان رتبة اول از این منظر در سطح نیمه توسعه یافته قرار دارد. ميان استان‌هاي کشور از لحاظ توسعه‌يافتگي فناوري اطلاعات و ارتباطات، تا حدودي عدم تعادل و ناهمگوني یا به عبارتی دیگر شکاف دیجیتال وجود دارد؛ به طوري که استان دارای رتبة اول (تهران) نسبت به استان دارای رتبة آخر (خراسان شمالی) بیش از دو و نیم برابر و در مجموع استان‌های سطح اول نسبت به استان‌های سطح پنجم نزدیک به دو برابر توسعه‌یافته‌تر است. همچنین توسعه‌یافتگی ICT با میزان جمعیت و به خصوص درصد شهرنشینی رابطة مستقیم داشته؛ بدين معني که در مجموع، بيشتر امکانات و استفاده از ICT در استان‌هايي متمرکز است که جمعیت و درصد شهرنشيني بيشتري دارند. در نهایت به منظور حذف و يا کاهش شکاف ديجيتال و ايجاد تعادل در زمينة توسعه در درازمدت، استان‌های کشور جهت توسعة ICT اولويت‌بندی شده‌اند.

فناوري اطلاعات و ارتباطات، توسعه، عدالت فضایی، شکاف ديجيتال، استان¬هاي ايران، تاپسيس.