چند سند از دورۀ امارت ملک‌شاهی (ملکیشی)

امیران ملکیشی (ملکشاهی)، از امارت نشین های کرد، بر ناحیۀ چمشگزک و چند سنجاق از درسیم در کردستان ترکیه حاکم بودند، که بخشی از سرزمین تاریخی ایران کهن یا ایران شهر بوده است. این امیرنشین شامل سه شعبۀ مجنکرد، پ رتک و سقمان می شود. قدرت، گستردگی و جمعیت این امارت در میان کردها به نحوی بود که برای آن از واژۀ کردستان استفاده می شد. آغاز حکومت آنها به قرن 11 و 12 م. (پنجم و ششم هجری قمری) و اوج اقتدارش به سدۀ 14 تا 16 م. (هشتم تا دهم هجری قمری) بازمیگردد؛ و تا اواسط دورۀ صفویه و عصر عثمانی ادامه می یابد. پس از آن، پراکنده شدند و به نواحی غربی نجد ایران و بخش هایی از شرق عراق و شمال شرقی فلات ایران مهاجرت کردند. منابع و کتیبه ها از یکی از امرای این خاندان یاد می کنند که خالد الملکیشی الکردی نام دارد. در این مقاله به مدرسه ای اشاره می شود که به دست نوۀ خالد بیگ ملکیشی، امیر یلمان بیگ تاسیس شده است؛ همچنین به مقبره‌های دو امیر ملکشاهی، شیخ حسن کرد و فرخشاد بیگ و شماری سکه ها نظر می شود که در چمشگزک و از سوی امرای ملکیشی به نام پادشاهان زمان خود ضرب شده اند. با استناد به این داده‌ها و کتیبهها پی می بریم که اسم امرا و امیرنشین ملکشاهی ارتباطی با خاندان سلجوقی ندارد و حکام آن به صراحت خود را کرد خواندهاند. سرانجام، شجره‌نامۀ رسمی امیران ملکشاهی تا دوران صفویه و عثمانی ترسیم شده است.

سند، کرد، امارت، ملکشاهی، ملکیشی، چمشگزک.