با پژوهش در متون ناشناخته ادبی، ضروری است نسخ خطی از کتابخانهها استخراج و بررسی شود. منظومه های عرفانی از دیرباز گستره مطالعاتی بیشتری نسبتبه دیگر انواع ادبی داشتند و به همین سبب اغلب نسخه های خطی موجود، در حوزه ادب عرفانی است. یکی از همین منظومه های ماندگار، مونس العشاق عربشاه یزدی است که شرحی منظوم بر رساله عرفانی تمثیلی فی حقیقه العشق سهروردی است. این منظومه در بحر هزج مسدس اخرب مقبوض محذوف (مفعول مفاعلن فعولن) و در حدود 1968 الی 1985 بیت سروده شده است. هدف این پژوهش پاسخ به این پرسش است: «کدامیک از نسخه های مونسالعشاق برای منابع پژوهشی معتبر و کامل است؟». از رهگذر بررسی «حروف اضافه»، «آغاز و عنوان فصلها»،«جابه جایی ابیات» و «واژگان»، صحیحترین نسخه (دو نسخه خطی، دو نسخه چاپی) را به پژوهشگران معرفی میکنیم. روش مطالعه مبتنی بر ابزار کتابخانهای و شیوه تحلیلی توصیفی است؛ محدوده مطالعه شده، نسخه های خطی و چاپی منظومه مونس العشاق است که در کتابخانه ایران و پاکستان موجود است. یافته ها چنین نشان میدهد که منظومه در عهد شاه یحیی مظفری (حک. 764‐795 ق.) سروده شده است. زبان شعری عربشاه سنجیده بوده و در کاربرد واژگان عرفانی بسیار مهارت داشته است؛ ازلحاظ فکری مخالف فلسفه بوده؛ اما در شرح رساله تحت تاثیر تفکر حاکم بر نگرش فلسفی سهروردی قرار گرفته و منظومه را با «خردگرایی» آغاز کرده است. نتایج پژوهش چنین نشان میدهد که از میان نسخه های یادشده، نسخه چاپی «هاشمی» معتبرتر از سایر نسخه هاست؛ زیرا ازنظر ضبط واژگان و محتوا به رساله سهروردی نزدیکتر است.
کلید واژگان :نسخه خطی ، مونس العشاق ، عربشاه یزدی ، گنج بخش
ارزش ریالی : 350000 ریال
با پرداخت الکترونیک