مرمت محراب مسجد جامع ابیانه، تنها محراب چوبی تاریخی ایران

روستای تاریخی ابیانه، یکی از سکونتگاههای دیرینه در ایران بوده است و برخی از آثار تاریخی آن همچون تپه نزاتون بیش از 7000 سال قدمت دارند. همچنین در بافت تاریخی موجود و کنونی آن، آثار معماری با قدمت 2000 سال و کمتر به چشم می آیند. از آن میان، مسجد جامع روستا که قدمتی در حدود 1000 سال دارد، به دلیل داشتن آثار چوبی نفیس از جمله محراب چوبی، در جایگاه ارزشی ویژه ای قرار دارد. محراب چوبی شبستان مسجد جامع ابیانه متعلق به قرن پنجم هـ.ق (دوره سلجوقیان) است که تنها محراب چوبی شناخته شده در ایران می باشد. تکنیک ساخت اثر به شیوه منبت و شامل نقشهای تجریدی زمان خود و کتیبه های کوفی با تاریخ ساخت 476 ه.ق می باشد. اما متأسفانه این اثرِ نفیس به واسطه کم توجهی، مهجور مانده و در وضعیت نامطلوبی قرار دارد. در این مقاله پس از شناخت محدوده اثر و شرایط محیطی آن، به شناخت محراب از جنبه های تاریخی، تکنیکی و آسیب شناسی پرداخته شده که بر پایه روشهای میدانی، کتابخانه ای و آزمایشگاهی به دست آمده است. به طور کلی هدف این پژوهش بر پایه شناسایی چگونگی ساخت اثر، انواع آسیبها و ارائه مناسبترین راهکارهای محافظت و مرمت می باشد و نتایج نهایی شامل شیوه های مطلوب پاکسازی، استحکام بخشی و بازسازی بخشهای کمبود متناسب با ویژگیهای اثر و شرایط محیطی بیان شده اند.

ابیانه، مسجد جامع، محراب چوبی، مرمت