جستاری بر بازتاب جشن سده در ادب فارسی

جشن سده بزرگترین جشن آتش و یکی از کهن ترین آیین های شناخته شده در ایران باستان است. در آغاز شامگاه دهم بهمن ماه مردم سرزمین های ایرانی بر بلندای کوه ها و بام خانه ها، آتش بر می افروختند و هنوز هم کم و بیش بر می افروزند. این مراسم و آیین ها در کتب تاریخ مانند تاریخ بیهقی و در شعر شاعران معاصر او به زیبایی توصیف شده است. این مراسم امروز نیزکم و بیش اجرا می شود که موضوع بررسی حاضر نیز هست. در این مقاله سعی بر آن است که پس از بررسی چگونگی برگزاری این آیین کهن و باستانی در ایران پیش از اسلام به ریشه یابی علمی و تاریخی و علت نام گذاری آن و آنگاه بررسی آن از دیدگاه تاریخی و اساطیری و دینی پرداخته شود.محدوده ی تحقیق متون معتبر و شاخص نظم و نثر فارسی در قرن چهارم و پنجم هجری قمری انتخاب شده است. بخصوص دوره پادشاهی سلطان محمود غزنوی که شادخواری در دربار را به شیوه پیشینیان رواج داده بود.

جشن سده، ایران باستان، قرن پنجم،شعر فارسی، تاریخ بیهقی