جنسيت و جذابيت در معماري مطالعۀ موردي مسجد جامع یزد

اگرچه تمایزات جنسیتی را میتوان به عنوان عاملی تأثیرگذار در تمامی برنامهریزیهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی قلمداد نمود، اما با این وجود، در کمتر مطالعهای تأثیر جنسیت بر جذابیتهای معماری مورد بررسی قرار گرفته و از اینرو، این مطالعه با هدف اصلی بررسی تأثیر جذابیتهای معماری با نگاه جنسیتی طراحی شده است. این بررسی نیز از دیدگاه جهانگردانی که در فاصلۀ زمانی یک ماهه از مسجد جامع یزد، یکی از ماندگارترین آثار معماری کهن ایرانی، بازدید نمودهاند، صورت گرفته است. دادههای موردنیاز با استفاده از تکنیک پرسشنامه جمعآوری شده و روایی محتوایی و صوری و نیز، پایایی آن مورد سنجش و تأیید قرار گرفته است. با استفاده از روش تحلیل عاملی، سهم هر شاخص در متغیرهای پژوهش تعیین شده و با حذف شاخص نامرتبط، عوامل مؤثر بر جذابیت، که دارای بالاترین سهم بودهاند، اولویتبندی شده است. نتایج این پژوهش نشان میدهد که جنسیت گردشگران بر جذابیت معماری مسجد جامع شامل مهرازی، آرایه و نیارش تأثیر معناداری ندارد. این یافته بیانگر آن است که در معماری مسجد جامع نهتنها به ویژگیهای معماری، بلکه به ویژگیهای استفادهکنندگان آن، که جنسیت یکی از آنها محسوب میشود، نیز توجه کافی صورت گرفته است. بر این اساس گذر زمان هم نتوانسته است جذابیت این بنای باشکوه را حتی با تغییر سلایق در طول زمان و به ویژه بر حسب جنسیت کاهش دهد. لذا با توجه به جنسیت در جذابیت و در نتیجه خط بصری در طراحی فضاهای شهری، ضروری است زمینه برای ماندگاری جذابیت و در نتیجه افزایش جاذبههای گردشگری فراهم آید.

معماری ایرانی، جذابیت، جنسیت، مسجد جامع یزد.