ارزشگذاري مصرف آب هاي زيرزميني با رهيافت برنامه ريزي رياضي در سطوح متفاوت کارايی

با توجه به مسئله بحران شدید آب در شرایط فعلی کشور و با توجه به بحران شدیدتر آن در استان کرمان، مطالعه حاضر به ارزشگذای آب¬های زیرزمینی با رهیافت برنامه¬ریزی ریاضی در سطوح متفاوت کارایی برای محصول پسته در منطقه بهرمان شهرستان رفسنجان، پرداخته است. داده¬های تحقیق با پرکردن 70 پرسشنامه در سال 1390از پسته-کاران منطقه نام¬برده جمع¬آوری گردید. به¬منظور محاسبه ارزش اقتصادی آب، از رهیافت برنامه¬ریزی ریاضی استقاده شد و قیمت سایه¬ای یا واقعی برای نهاده آب مورد محاسبه قرار گرفت. در ادامه، برای بررسی قیمت آب در سطوح متفاوت کارایی، با استفاده از روش دالینوس، باغ¬های پسته به 3 طبقه کوچک، متوسط و بزرگ طبقه بندی شد و سپس، با استفاده از روش تحلیل فراگیر داده¬ها، کارایی فنی در حالت بازده ثابت نسبت به مقیاس برای طبقات ذکر شده محاسبه شد. نتایج تحقیق حاکی از آن بود که، باغ¬های کوچکتر کاراتر عمل می¬کنند، همچنین قیمت سایه¬ای آب برای طبقه اول، دوم و سوم به¬ترتیب معادل 440، 417 و 315 تومان براورد شد و این مسئله نشان¬دهنده محدود بودن نهاده آب در باغ¬های پسته منطقه مورد نظر است. با توجه به آنچه نتایج نشان می¬دهد درباغ¬هایی کوچکتر که دارای کارایی بالاتر است، قیمت واقعی آب بیشتر برآورد گردید. این موضوع بیانگر این است که، با افزایش مقدار کارایی فنی، میزان قیمت سایه¬ای برای نهاده آب افزایش میابد. برای این منظور باید سیاست¬هایی اعمال شود که کشاورزی محصول پسته را از حالت سنتی به حالت صنعتی ارتقاء بخشید تا از هدررفت بی¬رویه آب جلوگیری به عمل آمده و از این نهاده ارزشمند، استفاده بهینه را داشته باشند. از آنجایی که اکثر کشاورزان، هنوز با سیستم¬های آبیاری قطره¬ای آشنا نیستند و حاضر به اجرای این تکنولوژی در باغات خود نیستند، لذا دولت می¬تواند با اجرای این طرح و نشان دادن الگوی موفق آن، کشاورزان را به پذیرفتن این تکنولوژی تشویق نماید و همچنین حمایت¬های مالی برای اجرای این طرح در بخش کشاورزی و بالاخص پسته رفسنجان، خود عاملی برای انگیزه بیشتر برای بهبود تکنولوژی و فرهنگ¬سازی برای ادامه کار کشاورزی در این منطقه است.