بررسی کیفیت تولیدات علمی رشته تربیت بدنی و علوم ورزشی ایران در عرصۀ بین المللی

در این پژوهش با استفاده از نمایه نامه های پایگاه اطلاعاتی آی.اس.آی به بررسی روند وضعیت تولیدات علمی ایران در رشته تربیت بدنی وعلوم ورزشی از سال 1980 تا 2009 و تحلیل کیفی آنها پرداخته شده است. پژوهش حاضر از نوع مطالعات علم سنجی بوده و جامعه پژوهش را مقالات ایران در رشته تربیت بدنی و علوم ورزشی در پایگاه اطلاعاتی آی.اس.آی تشکیل می دهند. نتایج بررسی نشان داد که تولید علمی ایران در پایگاه اطلاعاتی آی.اس.آی در فاصله زمانی 2009-1980 تعداد 72056 مدرک می باشد که از این میان تعداد 128 مدرک (1776/0 %) مربوط به رشته تربیت بدنی وعلوم ورزشی است. پژوهشگران ایرانی تربیت بدنی و علوم ورزشی بیشترین میزان همکاری علمی را با همتایان خود در کشور کانادا داشته اند. حیدر صادقی با تولید 15 مدرک پرکارترین نویسنده ایران در زمینه تربیت بدنی وعلوم ورزشی به شمار می رود. از جانب دیگر، یافته های مربوط به دانشگاه های برتر مشخص نمود که دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی تهران با تولید 18 مدرک، و دانشگاه تربیت معلم تهران با 15 تولید علمی، نسبت به سایر دانشگاهها و موسسات به ترتیب در رتبه های اول و دوم قرار دارند. یافته های مربوط به روند تولیدات علمی حوزه تربیت بدنی وعلوم ورزشی نشان داد که از سال 2007 میلادی نگارش و پژوهش پیرامون علوم ورزشی رشد چشمگیری داشته است؛ به طوری که نسبت به سال ماقبل (2006) چهار برابر شده است. مجله BRITISH JOURNAL OF SPORTS MEDICINE با چاپ 16 مدرک بیشترین سهم را در انتشار مقالات حوزه تربیت بدنی وعلوم ورزشی ایرانی داشته است. همچنین مقاله “Symmetry and limb dominance in able-bodied gait: a review” با دارا بودن 87 استناد تاثیرگذارترین مقاله ایران در زمینه تربیت بدنی وعلوم ورزشی به شمار می رود. تحلیل ژرف تر داده ها آشکار ساخت که تعداد 484 مولف در این 128 تولید علمی مشارکت داشته اند که 344 نفر از آنان ایرانی و 140 نفر خارجی بوده اند. بیشترین تحقیقات به گرایش فیزیولوژی ورزش و زیرشاخۀ سیستم های انرژی تعلق دارد. گرایش های رفتار حرکتی و مدیریت و برنامه ریزی در تربیت بدنی د رتبه های بعدی قرار دارند و در مجموع تولیدات رشتۀ تربیت بدنی و ورزش ایرانیان، رشته های ورزشی فوتبال، کشتی و کوهنوردی بیشتر از دیگر رشته های ورزشی مورد بررسی علمی قرار گرفته اند. در بحث الگوی نویسندگی الگوی چهار مولف، سه مولف، و دو مولف به ترتیب بیشترین درصد تولیدات علمی را به خود اختصاص داده است. آزمون آماری کای دو پیرسون نشان داد عامل همکاری علمی تأثیر بسزایی در متوسط تعداد استنادها دارد. کليدواژه ها: علوم ورزشي، تربيت بدني، توليدات علمي، الگوي نويسندگي، مشارکت علمی، ايران، پايگاه اطلاعاتي آي.اس.آي(ISI).