ارزيابي پژوهش هاي حوزه رفتار اطلاعاتي با استفاده از مدل نفوذ علمي

مقدمه و هدف: در میان مباحثی که در بستر علم‌سنجی مورد مطالعه قرار می‌گیرد، مقولۀ نفوذ علمی از جذّابیت خاصّی برخوردار است. پژوهش حاضر در نظر دارد مؤلفه‌های موجود در مدل نفوذ علمی و همچنین روابط حاکم بر این مؤلفه¬ها را بر روی پژوهش¬های حوزۀ رفتار اطلاعاتی مورد آزمون قرار دهد. روش شناسی: این پژوهش با استفاده از روش کتاب‌سنجی و همچنین تحلیل شبکه¬های اجتماعی انجام شده است؛ و از آنجا که پژوهشگران به دنبال تعیین رابطه بین متغیرهای مدل می‌باشند، این تحقیق از نوع "همبستگی" به شمار می‌رود. جامعۀ پژوهش حاضر را مقاله‌های حوزۀ رفتار اطلاعاتی که در بازۀ زمانی 1980 تا 2015 چاپ شده‌اند و در وبگاه علوم نمایه شده¬اند، تشکیل می‌دهد که تعداد آن 3493 رکورد می‌باشد. برای محاسبۀ اغلب شاخص‌های مرتبط با متغیرهای نفوذ علمی از نرم‌افزارهای یو.سی.آی نت و بایب اکسل استفاده شده است؛ برخی شاخص‌ها نیز به‌صورت دستی و با استفاده از نرم‌افزار اکسل محاسبه شده‌اند. پس از محاسبه همۀ شاخص‌های مورد مطالعه در پژوهش، با استفاده از نرم افزارهای SPSS، Lisrel، و Smart PLS سوالات پژوهش بررسی و مدل مورد نظر تحت آزمون قرار گرفت. یافته¬ها: نتایج پژوهش نشان داد که بر اساس کل شاخص های نفوذ اندیشه ای و نفوذ اجتماعی Spink A؛ Nicholas D؛ Ford N؛ Huntington P؛ Wilson TD و Jamali HR دارای بالاترین امتیاز بودند. همچنین نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم افزار Smart PLS، مدل نفوذ علمی را تأیید می‌کند و حاکی از وجود رابطۀ معنی‌دار بین متغیرهای موجود در مدل است. به‌طوری که یافته‌ها نشان داد نفوذ اجتماعی تأثیر معنادار و مثبتی بر نفوذ اندیشه‌ای و نفوذ انتشارات دارد. همچنین نفوذ انتشارات بر نفوذ اندیشه‌ای تأثیر مثبت و معناداری دارد. نتیجه گیری: چنان‌چه مدل نفوذ علمی در برخی از حوزه‌های دیگر نیز مورد بررسی و آزمون قرار گیرد و نتیجۀ مثبتی در پی داشته باشد، می‌توان امیدوار بود که از متغیرهای ترکیبی موجود در مدل به عنوان معیاری برای برآورد نفوذ علمی پژوهشگران و در نتیجه تصمیم گیری‌های مربوط به مقاصدی همچون ارتقاء، استخدام، و مانند آن استفاده نمود. واژه¬های کلیدی: رفتار اطلاعاتی، مدل نفوذ علمی، نفوذ اندیشه ای، نفوذ انتشارات، نفوذ اجتماعی.