برنامه‌‌ریزی راهبردی اداره پژوهش آستان قدس رضوی

هدف: كتابخانه‌ها، مراکز اسناد و موزه‌ها نه تنها از فعالیتهای پژوهشی پشتیبانی می‌کنند بلکه خود نیز برای تحقق هدفها، ماموریتها و رسالتهای تعیین شده، دست به پژوهش می‌زند. سازمان كتابخانه‌ها، موزه ‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی به‌عنوانبه‌عنوان به‌عنوان یکی از مراکز بزرگ ملی در قلمرو آرشیو، اطلاع‌ رسانی و موزه‌ داری تلاش می‌ کند تا فعالیتهای پژوهشی خود را توسعه دهد. تحقیق حاضر با هدف شناسایی عوامل، عناصر و ملزومات تدوين و پياده‌سازي برنامۀ راهبردي توسعه پژوهش برای این سازمان انجام گرفت. روش‌شناسی: در این پژوهش تلاش شد تا از روش ‌های کتابخانه‌ ای و اسنادی، و نیز پیمایشی برای گردآوری داده‌ها و اطلاعات مورد نیاز استفاده گردد. به منظور بررسی دیدگاه‌های جامعه پژوهش (اعضای هیأت مدیره، مدیران ارشد و کارشناسان پژوهشگر) از پرسشنامه و مصاحبه استفاده شد. برای مطالعه محیط‌ های درونی و برونی از مدل تلفیقی برایسون استونر-فریمن که از پرکاربردترین مدلهای برنامه راهبردی هستند استفاده شد. به همین ترتیب، مهمترین نقاط قوت و ضعف و نیز تهدیدها و فرصتها شناسایی شد. یافته ها/نتیجه‌گیری: یافته ها نشان داد که با توجه به وجود کاستی‌ ها و دشواریهای گوناگون بر سر راه فعالیتهای پژوهشی، اکثریت جامعه پژوهش بر ضرورت تدوین برنامه راهبردی به منظور ساماندهی و توسعه پژوهش تاکید کردند. یافته‌ها همچنین نشان داد که نگرش ضعیف نسبت به پژوهش، نبود تشکیلات مناسب پژوهش، نبود نظام مدیریت امور پژوهش، و عدم استفاده از نتایج طرح ‌های پژوهشی از مهمترین چالشها در برابر توسعه پژوهش در سازمان به شمار می آید. بر پایه یافته های پژوهش و نیز با توجه به چشم انداز، ارزشها، رسالت و هدفهاي راهبردي سازمان ، برنامه راهبردی مناسب سازمان در محورهای راهبردی از قبیل ايجاد نظام مديريت پژوهش، ارتقاء نگرش نسبت به ضرورت و اهميت پژوهش در حل مشكلات سازمان، ارتقاء ساختار و تشکیلات پژوهش در سازمان، تشويق و توانمند سازي نيروي انساني در زمینه فعالیتهای پژوهشی، فراهم ساختن شرایط لازم برای توسعه كمي و كيفي پژوهش، و سياستگذاري در راستاي بهره‌ گيري از نتايج پژوهشها به منظور حل مسائل و مشکلات سازمان و توسعه خدمات آن در سطح ملی. در پایان، ملاحظات و توصیه‌ هایی برای پیاده‌ سازی برنامه راهبردی توسعه پژوهش در سازمان پیشنهاد شده است. اصالت: این پژوهش در نوع خود نخستین پژوهش در ایران به‌ شمار می‌رود. یافته‌های آن نه‌ تنها می‌تواند برای سازمان در توسعه فعالیتهای پژوهشی خود به شکل قابل توجه سودمند باشد بلکه پیشنهادهای آن می‌ تواند برای سایر سازمان‌های مشابه (کتابخانه‌های بزرگ، مراکز اسناد و آرشیو در سطح ملی، و نیز موزه‌ های مطرح که تمایل به توسعه فعالیتهای پژوهشی دارند) مناسب سازی شده و مورد استفاده قرار گیرد.