تأثیر کاربرد مدل مراقبت مشارکتی بر فشارمراقبتی وتاب آوری خانواده بیماران مبتلا به اختلالات روانی

مقدمه و هدف: نقش مراقبت از بیماران روانی در خانواده، چالش های بزرگی را برای خانواده ها به دنبال داشته و فشار و استرس بیشتری برمراقبین خانگی بیماران روانی تحمیل می نماید. بسیاری ازمراقبین خانگی مبتلا به بیماری های روانی، خود، نشانه هایی از بیماری روانشناختی، جسمی وفرسودگی وفشارمراقبتی را دارا بوده، بر این اساس و از آنجا که پرستاران می توانند با ارائه روش های علمی، اعضای خانواده بیمار را جهت غلبه بر این مشکلات توانمند سازند و با توجه به نقش کلیدی مدل مراقبت مشارکتی در ارائه خدمات سلامت روان و عدم وجود مطالعه مشابه، این پژوهش با هدف "تعیین تأثیرکاربرد مدل مراقبت مشارکتی بر فشارمراقبتی وتاب آوری خانواده بیماران مبتلا به اختلالات روانی" انجام شده است. مواد و روش ها: در این کارآزمایی بالینی، جامعه پژوهش، مراقبین خانگی بیماران مبتلا به اختلالات روانی با سابقه بستری در بیمارستان روانپزشکی شهید رجائی یاسوج درسال 1393 بودند که از بین آنها ، 66 خانواده واجد شرایط ورود به مطالعه ازجمله داشتن نمره فشارمراقبتی بالاتر از 47 وداشتن رضایت آگاهانه، به صورت نمونه گیری دردسترس، انتخاب و بر اساس طرح تصادفی به دوگروه آزمودنی(33خانواده) و گروه کنترل(33خانواده) تخصیص یافتند. ابزار گردآوری این پژوهش شامل پرسشنامه اطلاعات جمعیت شناختی، چک لیست نیاز سنجی اولیه، پرسشنامه 24 سوالی فشار مراقبتی نواک وگست(1989) و 66 عبارتی تاب آوری خانواده سکسبی(2005) بود،که پایائی وروائی ابزار گرده آوری درمطالعات متعدد به اثبات رسیده است، درمرحله بعد مدل مراقبت مشارکتی شامل 4 مرحله انگیزش، آماده سازی، درگیرسازی و ارزشیابی به مدت 14 جلسه مشتمل بر ویزیت های مشارکتی آموزشی و ویزیت های مشارکتی پیگیری بصورت فردی وگروهی درگروه آزمودنی اجرا شد. داده ها یکماه بعد ازپایان مداخله درهردوگروه با ابزار گرده آوری جمع آوری شد، گروه کنترل درمدت اجرای مدل هیچگونه مداخله درمانی مربوط به پژوهش دریافت نکردند، داده های جمع آوری شده از طریق نرم افزار آماری SPSS با استفاده از آمار توصیفی و آمار های استنباطی پارامتری و غیر پارامتری بر اساس وضعیت توزیع متغیرهای پیامد تجزیه و تحلیل گردید. یافته ها: بر اساس نتایج ، ميانگين نمرات کلی فشارمراقبتی قبل از مداخله در گروه آزمودنی 63/3±54/70 وبعد ازمداخله 74/3±85/39 ، در گروه کنترل 17/3±92/71 بوده که پس از اجرای مدل به 67/12±24/53 رسيد، آزمون من ویتنی در سطح معنادار آماری تأیید نمود که میزان کاهش فشار مراقبتی در گروه آزمودنی به مراتب بیشتر از میزان کاهش در گروه کنترل ن بوده است. میانگین نمرات متغیر تاب آوری در گروه آزمودنی قبل از مداخله34/7±26/120 که پس ازاجرای مدل به 75/5±19/161تغییر یافت، . تغییرات نمرات تاب آوری مراقبین خانگی بین قبل و بعد ازمداخله در گروه آزمودنی 22/8±92/40 و درگروه کنترل 01/8±43/0- بود که نتایج آزمون تی مستقل بطور معنادار آماری مؤید روند افزایشی درگروه آزمودنی و روند کاهشی درگروه کنترل بوده است. نتیجه گیری: اجرای مدل مراقبت مشارکتی در کاهش فشار مراقبتی وافزایش تاب آوری خانواده بیماران مبتلا به اختلالات روانی موثر می باشد.لذا بکارگیری این مدل در مراقبت های بهداشتی درمانی توصیه می شود. کلید واژه : مدل مراقبت مشارکتی،فشارمراقبتی،تاب آوری، خانواده، اختلالات روانی