زمین‌خواری، دلایل، آثار و پیامدهای آن مطالعه ديدگاه مسئولان و ساکنان شهر و روستاهای بخش مرکزی شهرستان يزد

زمين‌خواري پديده‌اي است كه اگرچه از ديرباز همواره در همه‌ي جوامع وجود داشته است، اما در اقتصاد ايران از ديرباز به صورت چشمگيري مشاهده شده است. مقارن با انقلاب اسلامي، پديده‌ي زمين‌خواري به شدت اهميت گذشته‌ي خود را از دست داده است، اما مجدداً در سال‌هاي اخير شدت يافته است. اين در حالي است كه زمين همواره يكي از منابع درآمد و بخصوص از عوامل تشكيل ثروت است و در ايجاد و تشديد نابرابري در توزيع درآمد در جامعه نقش اساسي دارد. بنابراين، از جمله روش‌هاي دستيابي به عدالت از منظر اقتصادي، مبارزه با زمين‌خواري است كه به عنوان نوعي فساد اقتصادي محسوب مي‌شود، ولي مبارزه با اين پديده بدون همكاري و مشاركت عموم مردم موفق نخواهد بود و هنگامي اين همكاري و مشاركت تأمين مي‌گردد كه مردم وجود آن را احساس كنند و به ضرورت مقابله با آن ايمان داشته باشند و راه‌هاي مؤثر آن را نشان دهند بنابراين، بررسي نظر مردم و مسئولين ضروري مي‌نمايد. اين پژوهش با هدف بررسي نظر مردم و مسئولين در رابطه با زمين‌خواري طراحي شده است. به نظر پاسخگويان، زمين‌خواري در شهرستان يزد يك معضل جدي است و مهاجرت از روستا به شهر و از شهر‌هاي كوچك به شهر‌هاي بزرگ و سكونت در حاشيه شهر‌ها زمينه‌ساز زمين‌خواري است. اگر چه در اکثر موارد اين زمين‌خواري توسط خود مهاجران صورت نمي‌گيرد و ديگران اين زمين‌ها را تصاحب كرده‌، بخشي از انها را به مهاجران مي‌فروشند و آنان را سپر خود در مقابل شهرداري و دستگاه‌هاي دولتي قرار مي‌دهند و روحيه‌ي اشرافي‌گري و كسب موقعيت اجتماعي از طريق تملك داراييها كه از دوران ارباب و رعيتي باقيمانده عامل ديگر است كه گاهي تملك زمين حتي بيشتر از درآمد‌ زا بودن آن برايشان اهميت دارد. بعضي از مسئولين از برخي زمين‌هاي دولتي بي‌خبرند و به ثبت نرساندن آنها و تثبيت نشدن مالكيت دولت بر اين زمين‌ها و تا حدي بي‌ اطلاعي مسئولين دولتي از قوانين و مقررات مربوط به اين زمين‌ها عامل زمينه‌ساز ديگر است. بعلاوه، بعضي از ادارات و مسئولان با زمين‌خواري برخورد جدي و قانوني ندارند و حتي بعضي از آنان با زمين‌خواران هماهنگي دارند و اگر ادارات مختلف و مسئولان آنان در حد رفع مسئوليت هم به وظايف خود عمل كنند عدم هماهنگي بين آنها موجب به نتيجه نرسيدن اين فعاليت‌ها مي‌شود. از نتايج مهم رواج زمين‌خواري آن است كه فرصت يكسان افراد جامعه براي دستيابي به زمين مورد نياز را از بين برده به بورس‌بازي زمين دامن زده، انحصاري شدن عرضه‌ي زمين توسط عده‌اي قليل، بلااستفاده و راكد ماندن زمين‌ها و در نتيجه وجود بيكاري زياد و كم بودن توليد و درآمد نسبت به درآمد بالقوه را در پي دارد. بنابراين، مردم و مسئولين قاطعانه خواهان برخورد دولت با زمين‌خواران از جمله معرفي زمين‌خواران از طريق رسانه، جريمه و مجازات زندان براي آنها و بطور كلي معرفي زمين‌خواري به عنوان جرم و اعمال تنبیه‌هاي مناسب، علاوه بر استرداد زمين تصاحب شده توسط آنان هستند.