نوع همکاری : همکار
کارفرما : پژوهشکده علوم اقتصادی دانشگاه علامه طباطبایی
سال طرح : 1384
مشاهده سایر طرح های محمد علی فیض پور
در اين طرح دو هدف كلي در نظر گرفته شده است. يك: تدوين جدول داده- ستانده تفصيلي سال 1379 استان يزد و دو: طراحي دو الگوي جدول داده- ستانده منطقه‌اي به منظور بررسي كمي آثار و تبعات اقتصادي و اجتماعي سياستهاي توسعه و گسترش بخشهاي مختلف استان يزد. در راستاي تحقق دو هدف فوق، شش سؤال اساسي زير كه به نظر دغدغه‌هاي اصلي سياستگذاران و برنامه‌ريزان منطقه‌اي مي‌باشند، مطرح شده است:
سؤال يك: اتخاذ سياستهاي توسعه و گسترش بخشهاي مختلف اقتصادي در سطح استان چه تأثيري بر افزايش كل توليد اقتصاد استان خواهد گذاشت و بخش يا بخشهاي تأثيرگذار كدامند؟
سؤال دو: سياستهاي مذكور به چه ميزان منجر به افزايش درآمد در سطح استان خواهد شد و كداميك از بخشها بيشترين درآمد را در سطح استان ايجاد خواهد کرد؟
سؤال سه: چه ميزان نفر- شغل مستقيم و غيرمستقيم ناشي از اتخاذ سياستهاي مذكور توسط كداميك از بخشها در كل اقتصاد استان ايجاد خواهد شد؟
سؤال چهار: كداميك از بخشهاي اقتصادي در سطح استان مي‌تواند تحرك بيشتري در كل اقتصاد استان ايجاد نمايد و بخشهاي كليدي و يا بخشهاي پيشرو در سطح استان كدامند؟
سؤال پنج: آيا جدول داده- ستانده منطقه‌اي و الگوهاي مرتبط به آن را مي‌توان در سياستگذاريهاي همزمان اقتصادي و اجتماعي منطقه مورد استفاده قرار داد؟
سؤال شش: آيا جدول داده- ستانده منطقه‌اي قابليت پاسخگويي به برنامه‌هاي كوتاه‌مدت، ميان‌مدت و درازمدت در سطح منطقه را دارد يا نه؟
محتواي مطالب اين طرح با توجه به هدف كلي و پاسخ به شش سؤال اساسي فوق در شش فصل مشخص تدوين شده است.
فصل يك به بررسي اجمالي ابعاد اقتصادي و اجتماعي استان يزد مي‌پردازد. موضوعات اين فصل در پنج محور حاوي مطالب زير مي‌باشد: بررسي جمعيت و تركيب آن، روند اشتغال و بيكاري، بررسي نقش و اهميت بخشهاي صنعت، معدن، كشاورزي، دامپروري و بخش گردشگري استان.
در فصل دو تلاش مي‌گردد سه نوع الگوي داده- ستانده منطقه‌اي و قلمرو كاربردهاي آن با توجه به شش سؤال اساسي طرح، و همچنين معرفي و روش‌شناسي آنها به تفصيل مورد بررسي قرار گيرد. اين سه نوع الگو عبارتند از: الگوي داده- ستانده متعارف منطقه‌اي، الگوي شبه ماتريس حسابداري منطقه‌اي و الگوي پيوندي شبه ماتريس حسابداري منطقه‌اي با جمعيت فعال منطقه.
اينكه يك جدول داده- ستانده منطقه‌اي چگونه محاسبه مي‌شود و چه تكنيكها و روشهايي براي محاسبه آن مورد استفاده قرار مي‌گيرند، سؤالاتي است كه محورهاي اساسي مطالب فصل سوم گزارش حاضر را تشكيل مي‌دهند. براي اين منظور ضمن بررسي اجمالي ساختار جداول داده- ستانده تك‌منطقه‌اي، دومنطقه‌اي و چندمنطقه‌اي، مشاهده مي‌گردد كه در نيم‌قرن اخير سه روش كلي براي محاسبه جدول داده- ستانده تك‌منطقه‌اي مورد استفاده قرار گرفته‌اند. اين روشها عبارتند از: روش غيرآماري، روش آماري و روش نيمه‌آماري يا مختلط. در اين مورد با توجه به گزارشهاي حسابهاي منطقه‌اي مركز آمار ايران، مشاهده مي‌گردد كه در محاسبه حسابهاي منطقه‌اي براي 28 استان كشور از روش نيمه‌آماري و يا روش مختلف استفاده شده است. در تدوين جدول داده- ستانده تفصيلي سال 1379 استان يزد نيز از همين روش استفاده شده است. فصل سوم بستر شناخت آمار و اطلاعات مورد نياز در سطح استان و همچنين نحوه محاسبه جدول داده- ستانده تك‌منطقه را فراهم نموده است. فرآيند جمع‌آوري آمار و اطلاعات، نحوه طبقه‌بندي بخشهاي مختلف استان و همچنين روش محاسبه جدول داده- ستانده تفصيلي سال 1379 استان يزد با توجه به سه ناحيه جدول: ناحيه ماتريس مبادلات واسطه‌اي بين‌بخشي، ناحيه تقاضاي نهايي و ماتريس ارزش‌افزوده موضوعات اصلي فصل چهارم بشمار مي‌روند. يكي از برتري‌هاي اصلي اين جدول با كليه جداولي كه تاكنون در سطح استانها محاسبه شده است، نحوه چيدمان صادرات و واردات و محاسبه صادرات كالاها و خدمات و واردات كالاها و خدمات بخشهاي مختلف استان يزد مي‌باشد. اين ابعاد كه ارتباط با عامل فضا و جغرافيايي بخشها و استان دارند، اساساً در جداول قبلي ناديده گرفته شده‌اند. طبيعي است كه منظوركردن اين ابعاد دقت آماري جدول را افزايش خواهد داد.
پس از محاسبه جدول داده- ستانده تفصيلي سال 1379 استان، نوبت به نتايج حاصله و تحليلهاي اقتصادي و اجتماعي آنها مي‌رسد. نتايج حاصله و تحليلهاي اقتصادي و اجتماعي آن در راستاي الگوهاي معرفي‌شده در فصل دوم گزارش و با توجه به شش سؤال مطرح شده در محور كلي سازماندهي شده است. موضوعات محور اول به تحليلهاي اقتصادي و اجتماعي سياستهاي كوتاه‌مدت منطقه‌اي مي‌پردازد كه خود به دو زيرمحور تقسيم مي‌شود. زيرمحور اول به نتايج و تحليلهاي ضرايب فزاينده توليد، ضرايب فزاينده درآمد، تعيين و شناسايي بخشهاي كليدي و يا بخشهاي پيشرو و در نهايت اشتغالزايي (نفر- شغل مستقيم و غيرمستقيم) ايجاد شده توسط هر يك از بخشها در كل استان يزد مي‌پردازد. زيرمحور دوم به نتايج و تحليلهاي اقتصادي و اجتماعي نقش و اهميت جايگاه بخش گردشگري در توسعه استان اشاره مي‌كند كه عبارتند از: ضرايب فزاينده توليد بخش گردشگري، ضرايب فزاينده درآمد بخش گردشگري، توان اشتغالزايي و پيوندهاي پسين و پيشين آن در قالب بخشهاي كليدي و يا بخشهاي پيشرو مطالب محور دوم به نتايج و تحليلهاي ميان‌مدت درخصوص پيش‌بيني توليد و پيش‌بيني اشتغال بخشهاي مختلف استان اختصاص مي‌يابد.
خلاصه مطالب، اهم نتايج و مشاهدات و چند پيشنهاد اساسي براي پژوهشهاي آتي موضوعاتي است که در فصل ششم (فصل آخر) گزارش آورده شده‌اند.