مطالعه و بررسی مدل های مشارکت های مردمی؛ مطالعات موردی سراوان و چابهار

اصولاً مشارکت، فعالیت داوطلبانه افراد برای تغییر خود خواسته یا بهبود خود، زندگی و محیط و در نهایت افزایش توانایی و عمل برای پاسخ به طرح ها و برنامه های توسعه تعریف شده است. بررسی ها نشان می دهد زمانی که مردم در همه مراحل یک برنامه از طراحی تا اجرا آن مشارکت می¬کنند بهترین نتایج حاصل می شود. در این پژوهش فرض بر این بوده که با بهره گیری از مدل های مشارکتی کارآمد می توان با مشارکت دادن مردم و شهروندان شهرستان های سراوان و چابهار به بهینه سازی کارکردهای زیست محیطی در منطقه پرداخت. بمنظور تحقق اين مهم، اين تحقيق به روش تحلیلی- توصیفی به بررسي و تحليل مشاركت هاي مردمي و چگونگي تأثير آن بر كاركردهاي زيست محيطي در منطقه اقدام شده است. بدین منظور ابتدا مباني نظري و مدل هاي مشاركتي كه مي تواند رهگشاي كاركردهاي زيست محيطي باشد، مورد بررسي قرار گرفته، كه در آن ضمن بررسي عوامل موثر در مشاركت و سازماندهي كاركردهاي زيست محيطي، چگونگي ارزيابي مشاركت هاي مردمي و كاركردهاي فرهنگي و اقتصادي زيست محيطي و نهايتاً نقش مشاركت هاي مردمي در رفع و رجوع مشكلات زيست محيطي، اعم از آلودگي هاي صنايع، آلودگي هوا، بيابانزدايي، فرسايش، حفظ و احياء ذخيرهگاههاي زيست كره، مناطق حفاظت شده، جنگل¬ها، مراتع، كاركردها-ی زيست¬محيطي¬شهري، ¬روستايي،¬ عشايري¬و¬غيره به لحاظ بررسی و تحلیل گردید. سپس به تحليل و بررسي سازمانهاي غير دولتي يا NGO ها و نقش آنها در كاركردهاي زيست محيطي پرداخته شده است؛ كه در آن علاوه بر تعاريف و مفاهيم NGOها و انواع آنها، اهداف، كاركردها، نقاط ضعف و قوت، مباني قانوني، مراحل تأسيس و نقش آنها در بستر سازي فرهنگي و اجرايي زيست محيطي توجه شده و مورد بررسي قرار گرفته است. علاوه بر آن كاركردهاي محيطي استان سيستان و بلوچستان و بطور خاص شهرستانهاي سراوان و چابهار و جايگاه مشاركت هاي زيست محيطي در آنها، مورد بررسي و تحليل قرار گرفته و اكوسيستم هاي محيطي و ساير كاركردهاي زيست محيطي اين شهرستان¬ها و آلاينده¬هاي محيطي در آنها و نقش و جايگاه مشاركت هاي مردمي و سازمان هاي غير دولتي در جر و تعديل اين كاركردها تحليل شده است. در عين حال مسئله تقاضاي فزاينده براي غذا و تبعات ناشي از آن بر كاركردهاي زيست محيطي منطقه، از جمله از بين رفتن جنگل¬ها و مراتع، وقوع سيلابها و فرسايش، بيابانزايي، آلودگي¬سواحل،¬ تخريب ¬منابع¬دريايي،¬ توليد مواد زايد -جامد ¬و ¬فاضلابها و زباله¬هاي¬شهري، ¬بررسي و¬تحليل شده است. نهايتاً به پي جويي راهبردهاي ارتقاء بخشي و توسعه مشاركت هاي مردمي در كاركردهاي زيست محيطي پرداخته ايم. در اين راستا زمينه هاي مشاركت مردمي و فعاليت تشكل هاي غير دولتي زيست محيطي در شهرستان¬هاي سراوان و چابهار، اعم از امور اجرايي و حفاظتي و زيست محيطي؛ همچون پارك هاي شهري، جنگل-ها، مديريت كاهش¬زباله، بازيافت، مقابله با آلودگي¬هوا، بهينه¬سازي مصرف¬آب، حفظ و حمايت تالاب-ها، بيابانزدايي، كنترل فرسايش اعم از فرسايش آبي، بادي، اقليمي و بالاخره زمينه هاي مشاركت مردم و سازمانهاي غيردولتي در كاهش آلودگي¬هاي زيست محيطي صنايع، بررسي، تحليل و راهبردهاي كارآمد در اين ارتباط ارائه گرديده است.