ارائه الگوي بومي ارزيابي تكنولوژي پايدار با رويكرد سياست‌هاي كلي نظام در بخش رشد و توسعه فناوري

1396/08/27 14:05:27

توجه به محدوديت ظرفيت و كارايي اكولوژيكي در جهان، نگاه هاي توسعه اي معطوف به موضوعات پايداري گرديده است. همانگونه كه مي دانيم هدف توسعه پايدار، برآورده نمودن نيازهاي حال بدون به مخاطره انداختن توانايي نسل هاي آينده براي برآورده نمودن نيازهاي خودشان مي باشد. (زاهدي، 1391) در اين ميان موضوعات تكنولوژيكي به لحاظ تأثير گذاري بر زندگي آيندگان، از مقولات مهم به شمار مي آيد. در يكي از تعاريف تكنولوژي آمده است كه تكنولوژي فوت و فن هايي است كه انسان ها با بكارگيري آنها، نتايج و مصنوعات هدفمند توليد مي كنند. (براون، 1382) با توجه به مباحث عنوان شده، موضوع پايداري تكنولوژي به شدت كانون توجه قرار مي گيرد. عبارت تكنولوژي پايدار را بايد بسيار با احتياط به كار ببريم. اين عبارت گاهي با تكنولوژي محيط زيست اشتباه مي شود. درحاليكه عبارت دوم توجه كمي به جنبه هاي اجتماعي و اقتصادي پايداري دارد. همچنين در ارزيابي تكنولوژي هاي پايدار، تغييرات اقتصادي- اجتماعي كه در نتيجه به كارگرفتن اين تكنولوژي ها بوجودخواهد آمد بايد قويا مدنظر قرارگيرد. به علاوه تكنولوژي پايدار در مقايسه با تكنولوژي محيط زيست، از ديدگاهي بلند مدت به شرايط كوتاه مدت نظر خواهد كرد. حال نكته حائز اهميت در مبحث تكنولوژي پايدار، وجود روشي جهت ارزيابي آن و انطباق آن با اصول پايداري است. از اينرو با توجه به وجود تكنولوژي هاي مختلف در كشور ما و از طرفي نياز كشور به توليد و يا انتقال تكنولوژي هاي نوين، ضروري است در ابتداي امر تكنولوژي مورد ارزيابي قرار گرفته و در صورت انطباق آن با شاخص هاي پايداري، امر توليد، استفاده, اشاعه و يا انتقال صورت پذيرد. بدين منظور ضروري است از اصول و شاخصهاي توسعه پايدار در اين زمينه به نحو مطلوب بهره جست. يكي از منابع مهم در اين زمينه اسناد بالا دستي در كشور است. يكي از اين اسناد، سياست هاي كلي نظام در بخش رشد و توسعه فنآوري است. از اينرو با بهره گيري از مطالب عنوان شده، مي توان يك الگوي بومي جهت ارزيابي تكنولوژي پايدار تدوين نمود. به منظور جمع بندي مطالب در اين بخش مي توان گفت كه مسأله اصلي در اين تحقيق پرداختن به زواياي مختلف تكنولوژي از نگاه پايداري است. يعني علاوه بر مسائل اقتصادي، موضوعات اجتماعي، فرهنگي و زيست محيطي در ارزيابي يك تكنولوژي مي بايست لحاظ گردد. از اينرو با رويكرد مذكور، سعي مي گردد، مدلي براي ارزيابي يك تكنولوژي در حوزه هاي فوق الذكر تدوين گردد. نكته قابل توجه اين است كه اين مدل ارزيابي در بر گيرنده انواع تكنولوژي خواهد بود. مثلا تكنولوژي هاي نوظهور، پايه و ... قابل ارزيابي با مدل تدوين شده در انتهاي اين تحقيق خواهند بود