تحلیل جدول داده- ستانده استان یزد

چکیده در میان کاربردهای فراوانی که برای جداول داده- ستانده در سطح منطقه مطرح گردیده است، تحليل ساختار اقتصاد منطقه‌اي، افزايش توليد بخش‌هاي اقتصادي در سطح منطقه، تعيين و شناسايي بخش‌هاي كليدي و يا بخش‌هاي پيشرو در سطح منطقه در قالب پيوندهاي پسين و پيشين را مي‌توان از مهم‌ترین كاربردهای آن معرفی نمود. این جداول ابزاري قدرتمند است که از طريق اولويت‌بندي بين بخش‌هاي مختلف مسیر سياست‌گذاران را در برنامه‌ريزي غيرمتوازن مشخص می‌نماید و اين موضوع در سياست‌گذاري‌های منطقه‌اي به دليل پتانسيل‌هاي نسبي در برخي بخش‌ها، ضرورت بسيار بالایي نسبت به مسائل ملي خواهد داشت. بر این اساس، هدف این پژوهش بررسي اهميت بخش‌هاي مختلف اقتصادی استان یزد با تکيه بر بخش صنعت و معرفي بخش‌هاي داراي مزيت نسبي در سرمايه‌گذاري با توجه به شرايط این استان است. در این راستا، پس از معرفی و بررسی تاریخچه ادبیات نظری جدول داده- ستانده منطقه‌ای، به گستره كاربردهاي این جداول در سطح ملي و منطقه‌اي اشاره شده است. بررسی تکنیک‌های تدوین جدول داده- ستانده منطقه‌ای با تكيه بر روش‌هاي سهم مكاني و روش حذف فرضي و در نتیجه مراحل تدوين جدول داده- ستانده منطقه‌اي دیگر مطالب مورد بررسی است که با هدف نحوه و روند استخراج جدول داده- ستانده استان يزد ارائه گردیده است. معرفی بخش‌های مختلف جدول داده ستانده استان یزد دیگر مطالب ارائه شده در این پژوهش بوده و در نهایت، جدول داده- ستانده استان با روش‌ها و رویکردهای متفاوت محاسبه گردیده است. نتایج به دست آمده نشان‌دهنده آن است که: بر اساس نتايج رويکرد سنتي و استفاده از پيوندهاي مستقيم و غيرمستقيم نرمال‌شده، بخش‌هاي (صنعتی و غیرصنعتی) هشت‌گانه ساخت منسوجات، ساخت محصولات از لاستيك و پلاستيك، ساخت ساير محصولات كاني غير‌فلزي، ساخت فلزات اساسي، ساخت ماشين‌آلات و دستگاه‌هاي برقي طبقه‌بندي نشده در جاي ديگر، برق، راه آهن و مذهبي و سياسي به عنوان بخش‌های پیشرو در استان یزد قلمداد گردیده‌اند. بر اساس نتایج رويکرد نوین (روش حذف فرضی)، بخش‌هاي ساخت منسوجات، ساخت ساير محصولات كاني غيرفلزي، دامداري، مرغداري، پرورش كرم ابريشم و زنبور عسل و شكار، ساخت ماشين‌آلات و دستگاه‌هاي برقي طبقه‌بندي نشده در جاي ديگر، عمده‌فروشي، خرده‌فروشي، تعمير وسايل نقليه و كالاها، زراعت و باغداري، ساخت محصولات غذايي و انواع آشاميدني‌ها و توتون و ساير ساختمان‌ها بخش‌های پیشرو استان یزد بوده‌اند. بر اساس تلفیق نتایج دو رویکرد سنتی و نوین، بخش‌هاي ساخت منسوجات، ساخت ساير محصولات كاني غيرفلزي و ساخت ماشين‌آلات و دستگاه‌هاي برقي طبقه‌بندي نشده در جاي ديگر بخش‌های پیشرو استان یزد محسوب می‌شوند. در مجموع و بر اساس یافته‌های به دست آمده از سه رویکرد مختلف و بر طبق هر دو الگوی تقاضامحور و عرضه‌محور و صرف‌نظر از شرايط حاکم بر اقتصاد استان بخش‌هاي پنج‌گانه ساخت منسوجات، ساخت ساير محصولات كاني غير‌فلزي، ساخت ماشين‌آلات و دستگاه‌هاي برقي طبقه‌بندي نشده در جاي ديگر، توليد، انتقال و توزيع برق و مذهبي و سياسي بخش‌هاي پیشرو استان خواهند بود. این در حالی است که چهار بخش ساخت منسوجات، ساخت ساير محصولات كاني غير‌فلزي، ساخت ماشين‌آلات و دستگاه‌هاي برقي طبقه‌بندي نشده در جاي ديگر و فعالیت‌های مذهبی و سیاسی از بخش‌های تخصصی یا بومی استان بوده و سهم مکانی این سه بخش بالاتر از عدد 2 بوده است. علاوه‌بر آن، سهم مکانی بخش تولید برق نیز 7/1 است و تمامی بخش‌های مذکور اندازه نسبی بالاتر از متوسط ملی را دارا بوده‌اند. در مجموع، بدون در نظر گرفتن سایر شرایط (مانند نوع تکنولوژی، میزان آلایندگی، توزیع جغرافیایی، توانایی صادراتی، کیفیت اشتغال و ...) سرمايه‌گذاري در بخش‌هاي فوق در هر دو شرايط رکودي و تورمي به عنوان بخش‌های پیشرو استان توصيه مي‌گردد.