بررسی توزیع جغرافیایی بروسلوز و تأثیر فاکتورهای جمعیت انسانی ، دامی و آب و هوایی در بروز بیماری در استان کهگیلویه و بویراحمد با

مقدمه : بروسلوز یک بیماری عفونی مشترک بین انسان و دام است. علاوه بر این که عوارض جانبی متعددی را در پی دارد ، عامل زیان های اقتصادی بسیاری نیز می باشد و با وجود پیشرفت های عظیم در زمینه کنترل بیماری ها هنوز در مناطقی از جهان به صورت اندمیک وجود دارد. هدف از این مطالعه تعیین توزیع جغرافیایی بروسلوز و تأثیر فاکتور های جمعیت انسانی و دامی و نیز فاکتور های آب و هوایی و محیطی با استفاده از روش GIS در استان کهگیلویه و بویراحمد می باشد. مواد و روش کار : آدرس محل سکونت 374 بیمار مبتلا به بروسلوز از مرکز بهداشت استان جمع آوری شدند. اطلاعات مربوط به جمعیت دام و جمعیت انسانی به ترتیب از اداره دامپزشکی سازمان جهاد کشاورزی و اداره آمار استانداری تهیه شدند. علاوه بر بررسی تأثیر این عوامل به کمک GIS، تأثیر فاکتورهای جغرافیایی و آب و هوایی و محیطی استان شامل : شیب ، ارتفاع ، پوشش گیاهی ، میانگین سالیانه بارندگی ، میانگین سالیانه دما ، میانگین سالیانه حداقل دما و میانگین سالیانه حداکثر دما نیز پس از تهیه و ساخت لایه های GIS ای ، مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. در نهایت آنالیز آماری داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS انجام گرفت. یافته ها : بین شیوع بیماری با جمعیت گوسفند و بز ارتباط معنی داری وجود داشت اما با جمعیت گاو و سگ ارتباطی وجود نداشت. تعداد بیماران در شهرها به نسبت زیاد بود. در مورد فاکتورهای جغرافیایی و آب و هوایی ، بین شیب ( slope ) و شیوع بیماری رابطه معکوس دیده شد و نواحی کم شیب تعداد بیمار بیشتری داشتند. از لحاظ پوشش سطح زمین نیز بیشترین موارد بیماری در مناطق مسکونی ( urban ) ، مزارع آبی و دیم ( dry and irrigated farms ) و مراتع کم تراکم ( thin rangeland ) مشاهده شدند. بحث و نتیجه گیری : یافته های این مطالعه نشان داد که با استفاده از داده های بهداشتی ، دامپزشکی و جفرافیایی و تحت مدیریت سیستم های اطلاعات جغرافیایی می توانیم نقشه های خطر بیماری را ترسیم کنیم و با کمک آنها کیفیت برنامه های کنترل بیماری را ارتقا ببخشیم . این مطالعه به طور جالبی نشان داد که نواحی با شیب کم که دارای مراکز پرورش گوسفند و بز بوده و همچنین نواحی که در مناطق مسکونی، مزارع دیم وآبی و مراتع کم تراکم بودند، مناطق خطر بوده و می بایست برنامه های کنترلی در این مناطق متمرکز شوند. استفاده از نتایج مستقیم این مطالعه منجر به صرفه جویی قابل توجهی در هزینه های بهداشتی درمانی و کنترلی در استان و منطقه جنوب غرب کشور شده و در کنترل هرگونه اپیدمی احتمالی در آینده به شدت کاربردی خواهد بود.