بررسی و مقایسه اثر ضد میکروبی عصاره هیدروالکلی گیاه حنظل cytrullus collucyntis و دهانشویه کلرهگزیدین برروی سویه های استاندارد و

مقدمه و هدف: با توجه به نقش مهم باکتری استرپتوکوک موتانس در ایجاد بیماری های دهان و دندان به خصوص تاثیر به سزایی که در پوسیدگی دندانی دارد و عوارض درمانی روش های متداول؛ جستجو برای مواد ضدمیکروبی با حداقل عوارض جانبی ضروری است. به همین دلیل برآن شدیم تا در مطالعه حاضر مقایسه ی اثر ضد میکروبی عصاره آبی الکلی گیاه حنظل (Citrullus colocynthis) و کلرهگزیدین بر روی باکتری استرپتوکوک موتانس را مورد بررسی قرار دهیم. روش کار: ميوه گياه حنظل جمع آوري و پس از خشـك كردن در سايه، بخش گوشتي ميوه آن از دانه ها جدا و پودر میشود. 200 گرم از اين پودر را بـه نسـبت 50:50 در يك ليتر محلول آب مقطر و اتانول خيسانده و پس از 48 ساعت آن را صاف نموده و به وسـيله دسـتگاه روتاري در حرارت 50 درجـه سـانتيگـراد و تحـت شرايط خلاء تغليظ نموده تا حجم آن به 200 ميلي ليتر (1گرم در ميليليتر) برسد. عصاره به دست آمـده تـا زمـــــان استفـــاده در دماي 20ـ درجه سانتيگـراد نگهداري می شود. پس از تهیه سویه های استاندارد باکتری استرپتوکوک موتانس؛ ابتدا باکتری ها در محیط مولرهینتون آگار همراه با 5% خون کشت داده میشود. ابتدا به منظور بررسی اثر ضد میکروبی حنظل و کلرهگزیدین بر روی باکتری، غلظت های مختلفی از عصاره حنظل و کلرهگزیدین تهیه خواهد شد و با روش چاهک اثر ضد میکروبی بررسی خواهد شد و قطر هاله ها اندازه گیری میشود. به منظور بررسی حداقل غلظت مهارکنندگی میکروبی به روش میکرو براث دایلوشن، ابتدا غلظت 0.5 مک فارلند از باکتری تهیه و پس از رقیق کردن، غلظتن آن به میزان 2% تهیه می شود و به هر یک از چاهک ها محیط کشت مولر هینتون براث به میزان 100 میکرولیتر اضافه خواهد شد و سپس یک غلظت مشخص از عصاره حنظل و یا کلرهگزیدین به حجم 100 میکرولیتر به چاهک اول اضافه می شود و رقت های متوالی از چاهک اول، دوم و به همین ترتیب تا چاهک آخر اضافه می شود.سپس به هر یک از چاهک ها مقدار 100 میکرولیتر از سوسپانسیون باکتری اضافه خواهد شد. پس از انکوباسیون به مدت 24 ساعت آخرین غلظتی از میکروپلیت که به صورت شفاف مشاهده شد به عنوان MIC در نظر گرفته می شود. نتایج و نتیجه گیری : تفاوت معنی داری بین اثر ضد میکروبی عصاره حنظل و دهانشویه کلرهگزیدین در دو گروه مذکور مشاهده نشد(P>0.05) و تنها در مورد MIC عصاره حنظل تفاوت معنی داری مشاهده شد(P<0.05). در این مورد عصاره حنظل دو برابر بر سویه های بالینی تاثیر بیشتری داشت. همچنین در مقایسه ZOI پنی سیلین بین دو گروه جدایه های بالینی و سویه استاندارد تفاوت معنی دار مشاهده شد(P< 0.001). نتایج این پژوهش نشان داد؛ گیاه حنظل اثر مهارکنندگی و باکتری کشی قابل قبولی در برابر استرپتوکوکوس موتانس ندارد. این نتیجه گیری مشابه مطالعه شیخ و همکاران در سال 2016 بود که روی گونه های دیگر باکتریایی صورت گرفته بود. همچنین در مقایسه اثر ضد میکروبی گیاه حنظل و دهانشویه کلرهگزیدین نتایج و مقادیر بدست آمده مشابه مطالعه شرافتی چالشتری و همکاران در سال 1389 با عنوان؛ مقایسه اثر ضدمیکروبی برگ گردوی ایرانی و کلرهگزیدین بود. در پژوهش حاضر مشاهده شد که دهانشویه کلرهگزیدین به مراتب اثر ضدمیکروبی بیشتری از عصاره هیدروالکلی گیاه حنظل بر روی سویه استاندارد و جدایه های بالینی استرپتوکوکوس موتانس دارد. بنابراین جایگزینی عصاره هیدروالکلی گیاه حنظل به عنوان دهانشویه گیاهی به جای دهانشویه کلرهگزیدین توصیه نمی شود.