مقایسه تاثیر پودر رازیانه بر پرولاکتین سرم مادران شیرده و وزن گیری نوزادان با تاثیر دومپریدون و دارونما در شهر یاسوج در سال 139

مقدمه: شیردهی مادر به فرزند عملی فطری،زیبا و ستودنی است و شیر مادر بهترین غذا برای شیرخواران محسوب می شود(1و2) و استاندارد طبیعی تغذیه شیرخوار است (3) و نقش مهمی در ارتقای سلامت مادر و کودک دارد(1). تولید شیر میتواند تحت تاثیر عوامل تغذیه ای، هورمونی و روحی-روانی قرار گیرد. بعد از زایمان با افت هورمونهای استروژن و پروژسترون و بالا رفتن هورمون پرولاکتین،تولید و ترشح شیر در سینه ها شروع میشود(ن). هورمون اصلی که در بیوسنتز شیر دخالت دارد، پرولاکتین است. تولید ناکافی شیر مادر در روزهای ابتدایی تولد نوزاد، شایعترین علت شکست تغذیه با شیر مادر می باشد.. باتوجه به اینکه شیر مادر غذای ایده آل شیرخواران می باشد و نقش بسیار مهمی در رشد و تکامل سیستمهای عصبی، قلبی- عروقی، گوارشی و ایمنی شیرخوار دارد و از طرفی ناکافی بودن شیر مادر و نگرانی تعداد قابل توجهی از مادران در روزهای اول پس از تولد که منجر به استفاده کمکی از شیر خشک و در بسیاری از مواقع عدم تمایل بعدی نوزاد به شیر مادر می باشد . داروهای متعدد به عنوان افزاینده شیر مادر مورد مطالعه قرار گرفته است، از جمله دومپریدون و رازیانه که عوارض قابل توجهی ندارند که تاکنون مقایسه ای بین تاثیر دومپریدون و رازیانه بر روی سطح سرمی پرولاکتین سرم مادران شیرده ، که عامل و نشانگر میزان تولید شیر مادران میباشد، و وزن گیری نوزادان انجام نگرفته است. هدف از انجام این مطالعه بررسی تاثیر خوردن کپسول حاوی رازیانه بر وزن گیری نوزاد و پرولاکتین سرم مادر در مقایسه با قرص دومپریدون و دارونما بوده است. روش کار: در این مطالعه پس از طرح پروپوزال در کمیته پزوهشی دانشکده علم پزشکی یاسوج و تصویب طرح به کمیته اخلاق دانشگاه علوم پزشکی یاسوج ارسال وپس از گرفتن کد اخلاق 150 نفر از مادران داوطلب شرکت در این مطالعه پس از توضیح دادن مراحل مختلف طرح توسط مجریان طرح و گرفتن رضایتنامه داوطلبانه از داوطلبان بدون اینکه هیچگونه هزینه ای بابت دارو ، آزمایش یا ویزیت پرداخت نمایند به سه گروه مصرف کننده دارونما، مصرف کننده قرص دومپریدون و مصرف کننده کپسول حاوی رازیانه به مدت چهارده روز تقسیم شدند و سطح پرولاکتین سرم مادر قبل و بعد از 14 روز مصرف داروهای فوق،با گرفتن خون انها و ارسال سرم خون به آزمایشگاه اندازه گیری شد و وزن نوزاد موقع تولد، روز چهاردهم و روز بیست وهشتم با استفاده از ترازوی دیجیتال اندازه گرفته شد و داده‌ها پس از جمع‌آوری با نرم‌افزار SPSS نسخه 21 پردازش‌شده و از طریق آمارهای توصیفی و آزمون‌های آمار استنباطی متناسب با وضعیت برخورداری متغیرهای مطالعه از توزیع طبیعی در آزمون کولموگروف اسمیرنف ؛ با در نظر گرفتن سطح اطمینان 95 درصد مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت. نتایج: از 150 مورد شرکت کننده در مطالعه تعدادی به علت عدم مصرف دارو، عدم مراجعه جهت اندازه گیری وزن نوزاد، عدم مراجعه جهت اندازه گیری پرولاکتین سرم مادر، مصرف شیر خشک، و بستری شدن مادر یا نوزاد به علل مختلف از مطالعه کنار گذاشته شدند و از 106 مورد باقیمانده 33 مورد در گروه دارونما 37 مورد در گروه دومپریدون و 36 مورد در گروه رازیانه مورد بررسی قرار گرفتند. میانگین پرولاکتین سرم مادران قبل از مداخله در گروه دومپریدون 55 ng/mlو در گروه رازیانه ng/ml57 و در گروه دارونما ng/ml55 بود، که تفاوت معنی داری بین آنها وجود نداشت (p value 0.970 ).ومیانگین پرولاکتین سرم مادران پس از مداخله در گروه دومپریدون ng/ml62 و در گروه رازیانه ng/ml64 و در گروه دارونما ng/ml66 بود، که تفاوت معنی داری بین آنها وجود نداشت (p value 0.970 ).و در مقایسه میزان پرولاکتین سرم مادران قبل و بعد از مداخله در هر سه گروه تفاوت قابل ملاحظه ای مشاهده نشد (p value در گروه دارونما 0.091 ، در گروه مصرف کننده دومپریدون 0.198 و در گروه مصرف کننده رازیانه 0.646 ). میانگین وزن تولد نوزادان درگروه دومپریدون در زمان تولد 3000 گرم، در گروه رازیانه 3009 گرم و در گروه دارونما 3145 گرم بود، که تفاوت معنی داری نداشتند (p value 0.468 ). و میانگین وزن روز چهاردهم نوزادان درگروه دومپریدون 3464 گرم، در گروه رازیانه 3477 گرم و در گروه دارونما 3566 گرم بود، که تفاوت معنی داری نداشتند (p value 0.616).و میانگین وزن روز 28 نوزادان درگروه دومپریدون 4068 گرم، در گروه رازیانه 4124 گرم و در گروه دارونما 4145 گرم بود، که تفاوت معنی داری نداشتند (p value 0.811 ). بحث نتیجه گیری: بررسی تاثیر مداخله های انجام شده بر سطح پرولاکتین سرم مادران شیرده و وزن گیری نوزادان حاضر در مطالعه نشان داد نوع مداخله های انجام شده تفاوت قابل توجهی بر سطح پرولاکتین سرم مادران شیرده و وزن گیری نوزادان درمقایسه با گروههای دیگر نداشت و در هر کدام از گروهها مداخله انجام شده تاثیر قابل ملاحظه ای بر سطح پرولاکتین سرم مادران شیرده و وزن گیری نوزادان در مقایسه با قبل از مداخله نداشت. موثر نبودن مداخله های انجام شده ممکن است بدلیل ژنتیک خاص مردم منطقه یا عادات خاص غذایی مردم منطقه از جمله استفاده از انواع و اقسام سبزیجات یا دانه های گیاهی در غذاهای مردم این منطقه باشد