بررسی گذشته نگر ویژگی های اب و هوایی و محیطی موثر بر توزیع بیماری سل در استان کهگیلویه و بویراحمد در یک دوره 11 ساله1384 -139

سل یکی از شایع ترین عفونت های دنیاست که بيماري مسري بوده و بيشتر، دستگاه تنفسي تحتاني را تحت تأثير قرار مي دهد و از طريق هوا، از شخصي به شخص ديگر انتقال مي يابد(1).سل علاوه بر ایجاد ناتوانی (morbidity)، سبب زیان های اقتصادی بسیاری نیز می شود. امروزه به منظور شناسایی فاکتور های خطر بیماریهای منتقله از طریق ناقلین و دسته بندی آن ها و همچنین پیش بینی توزیع این بیماریها، از تاثیر فاکتور های جغرافیایی بر عوامل ایجاد کننده بیماریها از سیستم های سنجش از دور RS(remote sensing) و سیستم های اطلاعاتی جغرافیایی (GIS) استفاده می شود. هدف از این مطالعه بررسی توزیع جغرافیایی سل طی سال های 1386-1395 و ارتباط فاکتور های محیطی از جمله شیب، جهت شیب، ارتفاع و پوشش گیاهی در شیوع بیماری در استان کهگلویه و بویر احمد با استفاده از سیستم های اطلاعاتی جعرافیایی بود. مواد و روش کار: آدرس محل سکونت تمام بیماران مبتلا به سل در این دوره 10 ساله از مراکز بهداشت استان جمع آوری شد و برای اطلاع از صحت اطلاعات و آدرس ها بخصوص بیمارانی که از شهر ها گزارش شده بودند، شماره تلفن بیماران از فایل های بهداشتی آنان تهیه و با اکثریت آن ها تماس گرفته شد. تاثیر فاکتور های محیطی شیب، جهت شیب، ارتفاع و پوشش گیاهی بر وقوع بیماری پس از تهیه و ساخت لایه های GISای، مورد بررسی و تجزیه و تحلیل با نرم اافزار Arcmap قرار گرفتند. در نهایت آنالیز آماری با استفاده از نرم افزار SPSS 19 و متد logestic regression انجام گرفت. یافته ها: در مدل uni variate logistic regression بین شیب و وقوع بیماری سل رابطه معکوس دیده شد. از لحاظ پوشش سطح زمین نیز بیشترین موارد بیماری در مناطق مسکونی (urban)، مزرعه و باغ آبی (Irrigated farm& garden) ، مزارع دیمی (dry farm) ،مرتع کم تراکم (Thin rangeland) ،مراتع نیمه متراکم (Semi condensed rangeland) ،جنگل کم تراکم (Thin forest) ، جنگل پرتراکم (Dense forest) و جنگل نیمه متراکم (Semi condensed forest) مشاهده شدند. بحث و نتیجه گیری: این مطالعه نشان داد که مناطق با شیب کم و همچنین نواحی که در مناطق مسکونی، مزرعه و باغ آبی و مراتع کم تراکم بودند، مناطق خطر بوده و می بایست برنامه های کنترلی در این مناطق متمرکز شوند. استفاده از نتایج مستقیم این مطالعه منجر به صرفه جویی قابل توجهی در هزینه های بهداشتی-درمانی و کنترلی در استان و منطقه جنوب غرب کشور شده و در کنترل هر گونه اپیدمی احتمالی در آینده به شدت کاربردی خواهد بود.