بررسي تأثير تغييرات سياست هاي جمعيتي بر تحولات باروري در استان همدان

سياست‌هاي کنترل جمعيت در کشورهاي توسعه¬يافته و درحال توسعه مورد نظر قرار دارد. کشورهاي توسعه¬يافته، سياست‌هاي کاهش جمعيت را در سال‌هاي اخير به کشورهاي در حال توسعه و توسعه نيافته پيشنهاد مي‌دهند. اين درحالي است که خود اين کشورها سياست‌هاي کاهش جمعيت را در گذشته انجام داده و در حال حاضر دچار مشکلات فراواني از لحاظ جمعيتي شده‌اند. در اين مقاله سؤال اصلي اين است که آيا سياست‌هاي کاهش جمعيت به نفع کشور ايران از جنبه‌هاي اقتصادي و اجتماعي خواهد بود يا خير. بدين منظور از روش تحليل داده‌ها و توصيف آن¬ها استفاده شده است تا سؤال مورد نظر تحقيق را مورد ارزيابي قراردهيم. بدين منظور ابتدا وضعيت موجود کشور از لحاظ جمعيتي را مطرح نموده¬ايم و سپس عوامل مؤثر بر جمعيت و حركات جمعيتي از قبيل باروری و موالید و مرگ¬و¬میر را مورد بررسي قرار داده‌ايم. سپس شاخص‌هاي جمعیتی در ايران و جهان همانند شاخص‌هاي زاد و ولد، شاخص‌هاي مرگ¬و¬مير، شاخص‌هاي ازدواج و طلاق و هرم سنی جمعیت ايران و جهان مورد بررسي قرار گرفته است. سپس سیر رشد و سياست‌هاي كنترل جمعيت در ایران و جهان ارائه شده و در ادامه آن برخي از شاخص‌هاي آماري جمعيتي در ايران علاوه بر شاخص‌هاي قبلي ارائه شده است. در صورتي که کشورهاي در حال توسعه مانند ايران، نرخ نزولي رشد جمعيت خود را کنترل ننمايند، در چند سال آينده به مشکل بزرگ پيري جمعيت و کاهش خطرناک جمعيت روبه¬رو خواهند شد كه هزينه زيادي را براي اقتصاد كشور به دنبال خواهد داشت. البته افزايش جمعيت به تنهايي مشكلات زيادي از قبيل فقر و عدم تحقق عدالت اجتماعي را در صورت عدم تطابق رشد جمعيت و رشد اقتصادي به دنبال خواهد داشت. لذا رشد اقتصادي و افزايش جمعيت دو بال يك پرنده و لازم و ملزوم يكديگر هستند. عوامل استخراج¬شده در تحقيق حاضر براساس تحليل عاملي، مجموعاً 57/71 درصد واريانس مربوط به سازوكارهاي مؤثر بر اعمال سياست¬هاي جمعيتي در راستاي تحولات باروري و فرزندآوری در استان همدان را تبيين مي¬نمايند. به عبارت ساده¬تر، توجه به این عوامل سه¬گانه (سياست¬گذاري و قانوني، اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي) می¬تواند 57/71 از عوامل مؤثر بر گرایش به فرزندآوری در سطح استان همدان را تحقق بخشد. براي اين منظور از آزمون بارتلت و ضريب KMO استفاده گرديد. اين ضريب در مطالعه حاضر برابر 848/0 مي باشد كه رقم مناسبي است، آزمون بارتلت نيز در سطح 99 درصد (Sig = 000) معني¬دار مي¬باشد.