تغییرات جمعیت و تنوع گونه¬ای تریپس¬ها (Insecta: Thysanoptera) در جنگلهای بلوط شهرستان ایوان (استان ایلام)

درختان بلوط یکی از گونه¬های درختی جنگل¬های زاگرس است که میزبان تعداد زیادی از گونه¬های تریپس با اهمیت اقتصادی می¬باشد. هدف از این مطالعه بررسی تغییرات جمعیت و تنوع گونه¬ای تریپس¬ها روی درختان بلوط بود که در شهرستان ایوان(استان ایلام) طی سال 1396 از فروردین ماه تا آذر ماه انجام شد. نمونه¬برداری از تریپس¬ها به صورت هفتگی و در دو منطقه خوران و کلان و با استفاده از تورحشره¬گیری و تکاندن گل¬ها و برگ¬ها روی سینی سفید انجام شد. تنوع گونه¬ای با شاخص¬های شانون- وینر و سیمپسون، یکنواختی با شخص یکنواختی پیلو و غنای گونه¬ای با شاخص مارگالف محاسبه شد. جهت تعیین اختلاف آماری بین شاخص¬های تنوع گونه¬ای بین مناطق و فصل¬های مختلف از آزمون تجزیه واریانس چندطرفه(GLM) استفاده شد. از 841 نمونه جمع¬آوری شده، 17 گونه تریپس شناسایی شد که متعلق به 7 جنس و چهار خانواده بودند. نتایج نشان داد که در هردو منطقه گونه Thrips tabaci گونه غالب بود. اوج جمعیت تریپس¬ها در منطقه خوران و کلان اردیبهشت ماه مشاهده شد. هم¬چنین میزان شباهت غنای گونه¬ای، بر اساس شاخص¬های سورنسون و جاکارد بین منطقه خوران و کلان به ترتیب برابر با 45/0 و 29/0 بود. نتایج این مطالعه نشان داد که بین مناطق و فصول مختلف سال از لحاظ آماری اختلاف معنی¬داری وجود داشت(05/0P≤). بیش¬ترین و کم¬ترین مقدار شاخص شانون- وینر به ترتیب با مقادیر عددی(بهار- 58/1 ) و (پاییز- 28/0) مربوط به مناطق خوران و کلان بود. هم¬چنین بیش¬ترین و کم¬ترین مقدار شاخص یکنواختی پیلو به ترتیب با مقادیر (81/0) و (28/0) مربوط به فصل¬های تابستان و پاییز منطقه خوران بود. شاخص غنای گونه¬ای مارگالف نشان داد که بیش¬ترین و کم¬ترین مقدار آن به ترتیب با مقادیر (57/1) و (46/0) مربوط به فصل¬های بهار و پاییز، منطقه خوران بود. هم¬چنین بیش¬ترین مقدار شاخص سیمپسون(بهار- 79/0) و کم¬ترین مقدار این شاخص(پاییز- 19/0) به ترتیب مربوط به مناطق خوران و کلان بود. به طور کلی نتایج این تحقیق نشان دهنده میزان بالاتر بودن تنوع گونه¬ای منطقه خوران نسبت به منطقه کلان بود.