سناریوهای آینده نگاری فضای سبز شهر تهران

تغییر شیوه زندگی، ظهور مسائل جدید در عرصه های اجتماعی، سیاسی و فنّاورانه، بروز و تشدید مسائل محیط زیستی و موضوعات دیگری از این دست، مدیران و دست اندرکاران مدیریت شهری را وادار نموده تا در مواجه با دنیای متلاطم، مسائل پیچیده و نوظهور امروزی واکنش مؤثر و فعال نشان دهند. شهر تهران به دلیل وسعت بسیار و تمرکز فعالیتها و نیازهای متعدد و فقدان یک مدیریت منسجم و هماهنگ در سالهای گذشته و به ویژه با افزایش آلودگی هوا و اهمیت یافتن توسعه فضای سبز شهری، از این موضوع مستثنی نبوده و همواره عوامل و متغیرهای متعددی در زمینه حفظ، نگهداشت و توسعه آتی فضای سبز شهر تهران دخیل بوده است. تجارب گذشته نشان می دهد که هرگونه برنامه ریزی آتی در این زمینه با شناخت آینده های پیشرو امکانپذیر است. بدون درک درست از آینده های ممکن و محتمل، انتخاب راهکارهای مناسب برای ساخت آینده مطلوب )در زمینه فضای سبز شهری(، غیرممکن خواهد بود؛ از این رو این پژوهش با هدف تدوین سناریوهای آتی فضاهای سبز شهر تهران به شناسایی پیشرانهای اثرگذار بر آینده فضای سبز شهر تهران با بهره گیری از پایه فکری آینده پژوهی پرداخته است و سعی دارد گامی مؤثر در این مسیر بردارد. مطالعه پیشرو با ماهیت تحلیلی و اکتشافی و بهره گیری از روش های پویش محیط براساس مدل STEEP ، مطالعه اسنادی، برگزاری جلسات هم‌اندیشی و توزیع پرسشنامه بین کارشناسان و نخبگان، تحلیل روند با استفاده از روش تحلیل ساختاری تحلیل اثرات متقاطع و سناریوسازی انجام شده است. در این پژوهش 32 پیشران اثرگذار بر آینده فضای سبز شهر تهران در 6 رسته شامل 3 پیشران در حوزه فناوری، 6 پبشران در حوزه جمعیتی و اجتماعی، 8 پیشران در حوزه زیست محیطی، 6 پیشران در حوزه اقتصادی، 4 پیشران در حوزه سیاسی- نهادی و 5 پیشران در حوزه کالبدی و شهرسازی شناسایی گردید، که به ترتیب محور محیط زیست، اقتصاد، جمعیتی و اجتماعی به دلیل اهمیت و نقش اثرگذار در آینده فضای سبز بیشترین تعداد پیشرانها را دارند. در گام بعد با تحلیل و پردازش که به عبارتی کشف، شناسایی و توصیف آینده های محتمل و همچنین ساخت آینده های آرمانی با توجه به وضع موجود و تحلیل عوامل اصلی شکل دهی به آینده فضای سبز شهر تهران است، از طریق تحلیل روندها و پیشرانها و اقدامات شکل دهی به آینده، به شناخت "آنچه پی شروی ماست" در قالب تدوین سناریوهای چندگانه پرداخته شد و در نهایت شرایط احتمالی پیشرو فضای سبز شهری تهران به تصویر کشیده شد.