حقوق کیفری خانواده

روابط خانوادگی یکی از مؤلفه های تأثیرگذار در ابعاد مختلف نظام حقوقی ایران است. حقوق کیفری نیز از این قاعده مستثنی نبوده و موادّ متعددی از قوانین جزایی شکلی و ماهوی متأثر از رابطه بین اعضای خانواده وجود دارد. تأثیر این رابطه بر جرم انگاری، جرم زدایی، مسئولیت کیفری، تشدید و تخفیف مجازات و حتی دخالت این رابطه در جنبه هایی از نظام دادرسی به خوبی بیانگر تأثیر رابطه خانوادگی در حقوق کیفری ایران است. از حیث نوع و ماهیت این تأثیر ، گاه رابطه خانوادگی در جرم انگاری، در مواردی در جرم زدایی و در پاره ای موارد نیز در ایجاد مسئولیت ناشی از فعل غیر ، مؤثر است. اما تأثیر رابطه خانوادگی در مجازات بیش از سایر موارد بوده و در قالب تخفیف، تشدید و معافیت از مجازات نمایان می شود. در این اثر مصادیق قانونی متأثر از رابطه خانوادگی از حیث فقهی و حقوقی بررسی شده و ضمن تحلیل مبانی، قلمرو و ماهیت تأثیر رابطه خانوادگی ، رویکرد قانون گذار در تأثیردهی عنصر خانواده از جهت نوع تأثیر آن، دامنه رابطه خانوادگی مؤثر و نیز تغییرات قانونی مربوط به تأثیر رابطه خانوادگی مورد نقد و ارزیابی قرار می گیرد. پرسش این است که آیا رابطه خانوادگی موجب افتراقی شدن حقوق و سیاست کیفری ایران است؟ فرضیه این است که رابطه خانوادگی عامل تعیین کننده ای در جرم انگاری، مسئولیت کیفری، مجازات و آیین دادرسی کیفری افتراقی ایران است واژگان کلیدی: خانواده، حقوق کیفری، قرابت، سیاست جنایی