بررسی آثار هيستوپاتولوژيک ناشی از عوامل زيست محيطی دريای خزر بر ماهيان خاوياری

غلظت فلزات سنگين شامل: سرب، مس، کادميوم، نيکل و واناديوم در آبشش، کبد، غضروف همچنين سرم خون تاس ماهی ايرانی (Acipenser persicus) و ازون برون (Acipenser slellatus) صيد شده در سواحل جنوبی دريای خزر (ايستگاههای استان گيلان و گلستان) اندازه گيری شد. نمونه ها از 79 تاس ماهی ايرانی و 79 ازون برون صيد شده در بهار و پاييز 1380 گرفته شدند. سنجش همه فلزات در بافتها و مس در سرم با استفاده از جذب اتمی شعله ای و در سرم با استفاده از جذب کوره ای انجام گرديد. نمونه های تاس ماهي ايرانی دارای ميانگين سنی 22/16 سال و ازون برون 7/11 سال بودند. ميانگين غلظت فلزات در آبشش تاس ماهی ايرانی: سرب 78/0، مس 11/1، کادميوم 22/0 و در کبد: سرب 97/0، مس 96/25 و کادميوم 42/2 قسمت در مليون وزن خشک تعيين شد. در آبشش ازون برون سرب 67/0، مس 19/1 و کادميوم 15/0 و در کبد سرب 53/0، مس 01/21 و کادميوم 52/0 ppm بود. نيکل و واناديم در کبد و آبشش در مقادير کمتر از حساسيت دستگاه بودند. اندازه گيری مقدار فلزات در غضروف نيز با دشواريهاي فنی مواجه شد، ليکن سنجشهای انجام شده در بخشی از نمونه ها آلودگی به عناصر مورد مطالعه را نشان نداد. در اندازه گيری غلظت سرمی فلزات سنگين، مقدار سرب، مس، کادميوم، نيکل و واناديم بترتيب 54/6، 25/454، 69/2، 78/85، 90/28 در تاس ماهی ايرانی و 91/5، 00/391، 38/1، 27/83، 16/28 قسمت در بيليون در ازون برون تعيين گرديد. در بخش مطالعه هيستوپاتولوژی عوارضی چون هيپرپلازی، برآمدگی اپيتليوم، نفوذ و تجمع لکوسيتی، هيپرتروفی، چسبندگی تيغه ها و گشادگی عروق در آبشش و دژنرسانس چربی، تجمع صفرا، نکروز، دژنرسانس واکوئلی و آتروفی سلولی در کبد مشاهده شد.