مفهوم جشن و سرور وقتی که درساحت دین ،آیین و مناسک وارد می شود صبغه ای قدسی و تطهیرکننده می یابد . یعنی صرفا" فرح و شادمانی زودگذرنیست بلکه بستری است که درپرتو شور و هویت و مای جمعی آن ، معانی ، باورها و ارزشهای دینی افراد مرور و تقویت می شوند . به عبارتی (( مناسك بواسطه نوع عواطفي كه در درونشان دارند زمينه ايجاد تجربه شادمانه يا اندوهگين و رنج آلود جهان را فراهم مي كنند .لذا پاره اي از مناسك مومنان را به تجربه شادمانه جهان مي رسانند و پاره اي ديگر به تجربه رنج آلود و اندوهگين جهان. اولويت و تقدم اينها بستگي به اولويت و تقدم اين عواطف در حيات اجتماعي و روحيه جمعي و فردي افراد دارد. ))
در جامعه شیعی ایران موازنه میانه جشن و عزاداری همواره نابرابر بوده و عزاداری ، مناسک مسلط و غالب در این عرصه بوده است و در تبیین فلسفه آن مسئله کارکرد عزاداری در اعتراض به حکومت غاصب و جائر مطرح می شود ؛ اما مسئله این است که در زمان حاکمیت دینی شیعی که چنین کارکردی موضوعیت چندانی ندارد قاعدتا" مورد انتظار این است که وجه شادمانه مناسک دینی نیز فرصت بروز و ظهور یابند. [i]
برخی صاحبنظران حوزه مطالعات جامعه شناختی دین مدعی اند نوعی تفکر دینی -محافظت گرایانه - غالب در ایران پس از انقلاب اسلامی بر بروز رفتارشادمانه جمعی تأثیر منفی داشته است .[ii]
بنظرمی رسد درسالهای اخیر به تبع افراط در برگزاری مجالس روضه و عزاداری و پرتعداد شدن روز های سوگ در تقویم سالانه نیاز اجتماعی جامعه به صورت قابل توجهی به برگزاری مناسک دینی با وجهی شادمانه و نشاط انگیز سوق پیدا کرده است ؛ به عبارتی آن بخش از جامعه دینداران که در تفکر دینی اشان شادی و نشاط جزء ضروریات زندگی تلقی می شود در این جهت حرکت نموده اند ؛بطوریکه امروز شاهد بروز آثار چنین نگاه و نگرش ترمیمی به مناسک دینی هستیم و در بزرگداشت اعیاد مذهبی ،ولادت پیامبر(ص) و امامان معصوم (ع) با برنامه ریزی های گسترده در سطح نهادهای مختلف رسمی و غیررسمی تلاشهای چشم گیر و قابل توجهی درجهت ایجاد فضایی مثبت و بانشاط دینی صورت می گیرد . مشاهدات میدانی در این زمینه حاکی از اینست که آثار این حرکت هدفمند از سوی اقشار مختلف و عموم مردم جامعه نیز در قالب گردهمایی ها در مساجد و حسینیه ها و مجالس خانگی به ویژه مجالس زنانه تقویت شده است ؛بطوری که در یکی دو سال اخیر ساکنان شهرهای مختلف و حتی روستاها هم به تقلید از شهرهای مذهبی مثل مشهد و قم و کلان شهرهایی مانند تهران و اصفهان و ...به صورت قابل توجه و پرتعداد تری به برگزاری اعیاد و جشن های مذهبی مبادرت ورزیده اند.
اوج این جشنها و مراسم نکو داشت مربوط به اعیاد شعبانیه و درایام ولادت امام حسین(ع) و امام زمان(عج) است بطوریکه در این ایام درگذر از هرشهر و محله ای می توان به راحتی چند مورد از این گردهمایی های شادمانه و جشن ها را مشاهده نمود .
شریعتی ،سارا و دیگران) ،1394،جشن های مذهبی در ایران ، همایش ملی مطالعات اجتماعی دین ( ر.ک :
[ii]،شادی و تفکر دینی در ایران پس از انقلاب اسلامی ،همایش ملی مطالعات اجتماعی دین (محدثی ، حسن و دیگران) ،1394 ،