کاربرد مدل های مکانمند و تحلیل شبکه در مدیریت بحران شهری با استفاده از GIS(مطالعه موردی: منطقه 3 شهر اصفهان)

بالا بودن تراکم¬هاي ساختماني و جمعيتي، كيفيت پايين ابنيه در بدنة شبكه¬هاي ارتباطي و درجة محصوريت بالا و غيره در شهرهاي بزرگ كه منجر به از بين رفتن کارايي شبکه¬هاي ارتباطي، حجم بالاي تلفات انساني و خسارت¬هاي مالي در مواقع زلزله مي¬شود، توجه به نقش شبكه¬هاي ارتباطي در كاهش اثرات زلزله را ضروري ساخته است. هدف اصلي اين پايان¬نامه، شناسايي و تحليل نقش عوامل مؤثر در آسيب¬پذيري مناطق شهري در برابر زلزله و نقش شبکه¬هاي ارتباطي و ميزان كارايي آن و عوامل مرتبط با آن در هنگام زلزله مي‌باشد. در اين پژوهش در مرحله اول 7 شاخص «دسترسي به مراكز درماني، درجة محصوريت، تراكم ساختماني، تراكم جمعيتي، كاربري زمين، عمر ابنيه و كيفيت ابنيه» انتخاب شده و با استفاده از روش تحليل سلسله مراتبي معكوس(IHWP) و تركيب نقشه¬هاي مربوط به شاخص‌هاي ذكر شده در محيط GIS، آسيب¬پذيري منطقه 3 در مقابل زلزله مورد بررسي قرار گرفته است. در مرحلة دوم، آسيب¬پذيري بدنة شبكه¬هاي ارتباطي و ميزان آسيب پذيري منطقه 3 شهر اصفهان به تفکيک نواحي مشخص گرديد. در ادامه با استفاده از تکنيک تاپسيس به اولويت بندي برنامه¬ريزي مديريت بحران در نواحي منطقه 3 پرداخته شد. در نهايت نيز به تحليل فضايي مراکز امدادي از جمله بيمارستان‌ها و ايستگاه¬هاي آتش¬نشاني با استفاده از مدل‌هاي تحليل سلسله مراتبي معکوس(IHWP) و تحليل سلسله مراتبي (AHP) پرداخته شد. نتايج پژوهش نشان مي‌دهد كه بدنة خيابان‌هايي كه داراي تراکم‌هاي ساختماني و جمعيتي بالا، كيفيت ابنيه پايين، فاصلة زياد تا مراكز امدادي نسبت به ساير بدنه‌ها و درجة محصوريت بيشتري بوده‌اند، امتياز آسيب پذيري بالايي آورده و در نتيجه آسيب پذير نشان داده شده‌اند. در بين نواحي منطقة 3، ناحية 9 داراي بدترين وضعيت از نظر آسيب¬پذيري مي‌باشد و در برنامه¬ريزي براي مديريت بحران بايد در اولويت قرار گيرد. همچنين از ديگر نتايج پژوهش اين است که بدنة معابر و خيابان‌هاي با عرض بيشتر و تراكم ساختماني و جمعيتي كمتر داراي آسيب¬پذيري كمتر و خيابان‌هاي داراي درجة محصوريت بالا و تراکم‌هاي ساختماني و جمعيتي بالا داراي بيشترين آسيب¬پذيري بوده‌اند. بعضي از خيابان‌هاي مهم منطقه به دليل داشتن ترافيك بالا، ايمني و سرعت كم، زياد بودن تقاطع‌هاي چهارراهي و كوچه¬هاي بن بست، در صورت وقوع زلزله مشكل ساز خواهند شد و اينکه تعدادي از مراکز امداد و نجات از نظر آسيب¬پذيري در وضعيت بدي قرار دارند و در زمان وقوع بحران به جاي اينکه امداد رساني کنند خود نيازمند امداد فوري مي¬باشند.