امکان سنجی پیاده سازی مدیریت دانش در جهت ارتقای سرمایه فکری در کتابخانه های تخصصی وزارت نیرو

در شرایط امروزی، نقش و اهمیت مدیریت دانش در سازمان‌ها بیش از پیش آشکارتر شده و ضرورت آن به عنوان یکی از مسائل اساسی سازمان‌ها در حفظ و توسعه سرمایه فکری سازمان تلقی می‌شود. در این راستا کتابخانه‌های تخصصی سازمان‌ها و کارکنان و کارشناسان آنها به علت کار حرفه‌ای خود، می‌توانند هم در حفظ دانش آشکار و هم در تبدیل دانش ضمنی سازمان به دانش آشکار، نقش موثری را ایفا نموده و به ارتقای سرمایه فکری سازمان کمک قابل توجهی نمایند. لذا بررسی امکان‌سنجی پیاده‌سازی مدیریت دانش در کتابخانه‌های تخصصی در جهت ارتقای سرمایه فکری آنها می‌تواند از جمله امور ضروری و مهم تلقی شده و کمک موثری در ترویج و توسعه مدیریت دانش در سازمان‌ها باشد. امروزه دانش کارکنان در حکم یکی از پایه‌هاي ضروري هدایت سازمان محسوب می‌شود. کتابخانه‌ها نیز درکنار سازمان‌هاي پویا، از این امر مستثنی نیستند. لذا مدیران و کارکنان کتابخانه‌ها بیش از هر چیز به عنوان صاحبان دانایی و مهم‌ترین سرمایه‌سازان و مدیریت دانش، می‌تواند دانش موجود را گردآوری کرده نظم و اشاعه دهد، اهمیت یافته است. لذا اثربخشی و بهره‌وری بیش از پیش سازمان‌ها در گرو توجه به دانش و سرمایه فکری است. دانش و تجربه‌ كاركنان و نقش سرمايه‌ فكري در تحول و ایجاد نوآوري در محیط کتابخانه اهمیت زیادی دارد که نیازمند به سيستمي براي مديريت دانش تجربي كاركنان است. بنابراين تحقیق در سيستم مديريت كتابخانه‌های تخصصی شرکت برق منطقه‌ای و ارتقاي دانش كاركنان و پياده‌سازي مدیریت دانش نكاتي هستند كه براي تحول و حركت به سوي تبديل شدن كتابداران به مديران دانش آينده لازم است مورد توجه قرار گیرد. این تحقیق به عنوان نمونه و به جهت ویژگی خاص وزارت نیرو، کتابخانه‌های تخصصی شرکت برق منطقه‌ای را مورد مطالعه قرار داده است. به دلیل اهمیت قابل توجه دانش ضمنی کارکنان و مدیران کتابخانه‌های تخصصی سازمان‌های مختلف و عدم ارتباط مناسب آنها با یکدیگر، می‌خواهیم بدانیم سرمایه‌ فکری چگونه می‌تواند از طریق پیاده‌سازی مدیریت دانش در کتابخانه‌های تخصصی وزارت نیرو هر چه بیشتر مورد استفاده قرار گیرد. لازم به ذکر است که در این تحقیق مدیریت دانش و سرمایه فکری دو مفهوم اصلی است که رسیدن به توسعه و بهبود سرمایه‌ فکری در کتابخانههای تخصصی وزارت نیرو و امکان‌سنجی پیاده‌سازی موفق مدیریت دانش را تسهیل می‌کند و با توجه به اینکه بر دستاوردهای علمی مبتنی است، یک ایده ابتکاری تلقی می‌شود. دو بعد مورد نظر در این تحقیق یعنی سرمایه انسانی با مولفه‌های: منابع انسانی، تعهد مدیران و کارکنان، آموزش و یادگیری و فرهنگ سازمانی و سرمایه‌ ساختاری نیز با مولفه‌های: فناوری، فرآیندهای دانش و ساختار سازمانی به عنوان توانمندسازهای مدیریت دانش در صورتی که به شکل مناسب طراحی و به مورد اجرا گذاشته شوند پیاده‌سازی مدیریت دانش را تسهیل کرده و منجر به ارتقای سرمایه فکری می‌شود. چارچوب پياده‌سازى مديريت دانش در جهت ارتقای سرمایه فکری، مستلزم توجه کافی به منابع انسانی و تعبیه ساختار سازمانی مناسب و تقویت مولفه‌های هفت‌گانه ذکر شده است. با فراهم شدن چنین زمینه‌ای می‌توان امیدوار به امکان پیاده‌سازی مدیریت دانش شده و سرمایه فکری را ارتقا داد. در این راستا تحقیق حاضر سعی در امکان‌سنجی پیاده‌سازی مدیریت دانش در جهت ارتقای سرمایه‌فکری نموده است. بعد از روایی‌سنجی و اصلاح و تأیید سازه تحقیق، از 16 مورد کتابخانه‌های تخصصی شرکت برق منطقه‌ای وزارت نیرو در مراکز استان‌ها، تعداد 36 نفر از مدیران و کارکنان آنها به عنوان جامعه آماری انتخاب و به صورت تمام‌شماری و با توجیه لازم به پرسش‌نامه پاسخ داده‌اند. نتایج حاصل از این بررسی نشان می‌دهد که در کتابخانه‌های تخصصی این وزارتخانه با توجه به قابلیت پیاده‌سازی مدیریت دانش، امکان ارتقا سرمایه فکری آن وجود دارد. در این تحقیق، ابعاد، مولفه‌ها و گویه‌های مدلی مفهومی برساخته، پس از اعتبارسنجی و تأیید پایایی آنها با آلفای کل 94.83/0، از طریق روش‌های آماری (توصیفی – تحلیلی و پیمایشی)، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و سازگاری درونی آنها تأیید شده است. میزان تأثیر و تأثر ابعاد و مولفه‌ها و همچنین رتبه‌‌بندی اهمیت هر یک از آنها نسبت به امکان پیاده‌سازی مدیریت دانش در کتابخانه‌های تخصصی وزارت نیرو در جهت ارتقای سرمایه فکری آن و نیز ارتباط مستقیم و معنی‌دار آنها با این مسأله، ثابت شده و مدلی برای آن ارائه گردیده است.