سیاست های برنامه ریزی شهری در راستای مدیریت یکپارچه منابع آبی در شهرها با رویکرد توسعه پایدار (مطالعه موردی تهران)

عناصر طبیعی مانند آب، از گذشته های بسیار دور، به عنوان عواملی زندگی آفرین، در نزد اقوام و گروه های فرهنگی ساکن در نقاط مختلف دنیا تقدیس می شدند. به ویژه، در سرزمین ایران – به دلیل وجود شرایط اقلیمی خاص- آب، به عنوان عنصر هستی بخش، بسیار مورد توجه بوده و به دلیل نیاز روزمره به آن و ترس از نبودنش، به عنوان یکی ایزدان، در ذهن ایرانیان، جایگاه ویژه ای داشته است. امروزه با توجه به نرخ سریع تحولات و ثابت بودن مقدار منابع آبی از یک سو و افزایش جمعیت، میزان عرضه و تقاضا، رواج فرهنگ مصرف گرایی به ویژه در جوامع شهری و ارتقای سطح زندگی از سوی دیگر، به نظر می رسد افزایش مصرف سرانه آب و بروز بحران های شدید آبی درسراسر جهان در آینده ای نزدیک دور از انتظار نبوده وبه تبع آن افزایش بحران های تلخ سیاسی،اجتماعی و اقتصادی حتمی است. بنابراین می توان اذعان داشت که آب عامل محدودکننده ای برای توسعه همه جانبه کشورها به شمار می رود و برای رسیدن به مدیریت یکپارچه منابع آب باید دو مؤلفه اصلی آب و زمین به طور صحیح و با نگاهی جامع و هماهنگ مدیریت شوند. زمین از عناصر مهم در برنامه ریزی شهری بوده که مدیریت عقلایی و صحیح آن به دست مدیران و برنامه ریزان شهری می باشد. کاربری زمین، توسعه آتی شهر، انواع تراکم ها و...، همه در مفهوم زمین مستتر می باشند و می توان بیان داشت که شهرسازی رابطه تنگاتنگی با مدیریت یکپارچه منابع آبی دارد. در این پژوهش تمام سعی نگارنده بر این بوده است که رابطه شهرسازی و برنامه ریزی شهری را با مدیریت یکپارچه منابع آبی، که هر دو از مفاهیم نوین و به روز دنیا می باشند، بیان دارد و هدف اصلی پژوهش بیان سیاست های برنامه ریزی شهری مؤثر بر مدیریت یکپارچه منابع آبی در راستای توسعه پایدار می باشد که برای رسیدن به این هدف ابتدا با تکیه بر مطالعات کتابخانه ای و اسنادی پیرامون پژوهش، مدل مفهومی پژوهش با استفاده از تکنیک دلفی تدوین شده است و با توجه به اینکه شهر تهران به عنوان ویترین سیاسی و اقتصادی کشور بوده و بیشتر با مسئله آب درگیر می باشد، به عنوان نمونه موردی پژوهش انتخاب شده و پرسشنامه ای در این باب تدوین شد تا علاوه بر ارزیابی مدل مفهومی، وضعیت این شهر نیز در رابطه با موضوع پژوهش مورد سنجش قرار بگیرد. در ادامه با استفاده از تکنیک ها و نرم افزارهای گوناگون به تحلیل پرسشنامه ها پرداخته و ماتریس سوات شهر تهران را به منظور شناسایی عوامل داخلی و خارجی آن به نگارش در آوردیم تا در انتها بوسیله آن، راهبردهایی را ارائه نماییم. سپس به کمک روش QSPM راهبردها را اولویت بندی نموده و در نهایت سیاست های برنامه ریزی شهری تأثیرگذار بر مدیریت یکپارچه منابع آبی را تدوین کرده و مدل مفهومی پژوهش مورد قبول واقع شد.