اثر نابرابري درآمد بر تابع تقاضای واردات مصرفی ایران(1386-1348)

توزيع درآمد چگونگي سهم افراد جامعه از درآمدملي و درجه نابرابري موجود بين افراد جامعه را توصيف مي-کند. در صورت بازتوزيع درآمد به نفع فقرا (کاهش نابرابري درآمد)، به دليل اثر درآمد نسبي و بالا بودن ميل نهايي به مصرف در اين گروه، ميزان مصرف جامعه افزايش مي¬يابد. درمقابل به¬دليل کاهش درآمد درميان اقشار ثروتمند، مصرف اين گروه کاهش مي¬يابد اما به دليل وجود اثر چرخ¬دنده¬اي، اين کاهش، کمتر از کاهش درآمد است. لذا اقشار ثروتمند سعي مي¬کنند حتي با کاستن از پس¬انداز، خود را در نزديکي سطح مصرف قبلي نگه دارند و سهم مصرف از کل تقاضا افزايش مي¬يابد. در اين صورت اگر کشور توان توليدي کافي براي پاسخ¬گويي به افزايش مصرف را نداشته باشد، ناگزير واردات کالاهاي مصرفي افزايش خواهد يافت. برخي از نظريات اقتصادي توزيع نابرابر درآمد را يکي از شروط اصلي رشد اقتصادي مي¬دانند و دليلشان هم اين است که نيازهاي قشر پايين اجتماع اشباع شدني نيست و چنانچه توزيع درآمد برابر باشد، قشرهاي پايين تمامي درآمد خود را صرف خريد کالا مي‌کنند، در صورتي که قشرهاي بالا نيازهاي اوليه خود را برطرف نموده و بخشی از مازاد درآمدشان را پس انداز مي¬نمايند. چنانچه توزيع درآمد نابرابر باشد، رشد اقتصادي تسريع مي‌گردد. اما مخالفان اين نظريه مي‌گويند که اولاً؛ تجربه در کشورهاي توسعه نيافته نشان داده‌است که ثروتمندان اين جوامع اضافه درآمد خود را به¬جاي پس انداز نمودن صرف خريد کالاهاي تجملي و لوکس خارجی مي‌کنند. ثانيا"؛ درآمد کم فقرا باعث ضعف جسماني و کاهش بهره¬وري آنان مي‌گردد و اين امر باعث کاهش ميزان توليد و افزايش واردات مي‌شود. ثالثا"؛ کاهش درآمد فقرا باعث کاهش تقاضا براي کالاهاي ضروري توليد داخل مي‌گردد که اين امر به نوبه خود باعث کاهش اشتغال و توليد و افزایش واردات مي‌گردد. رابعا"؛ توزيع نابرابر درآمد باعث کاهش انگيزه‌هاي رواني افراد براي مشارکت در توسعه اقتصادي مي‌شود. لذا تولید، کاهش و واردات، افزایش می¬یابد. لذا مطالعه حاضر با استفاده از مدل خود رگرسیون برداری به بررسي تاثير نابرابري درآمد بر واردات کالاهاي مصرفي ايران طي دوره 1386-1348 پرداخته¬است. براساس يافته¬هاي مطالعه بين افزايش نابرابري درآمدي و واردات کالاهاي مصرفي رابطه مثبت و معني¬داري وجود دارد. هم¬چنين نتايج تخمين بيانگر رابطه مثبت و معني¬دار توليد ناخالص داخلي و واردات کالاهاي مصرفي و رابطه منفي و معني¬دار نرخ ارز واقعي با واردات کالاهاي مصرفي است.