بررسی تنوع ژنتیکی برخی از ارقام و ژنوتیپ های درخت کنار (سدر) با استفاده از ویژگی های مورفولوژیکی و نشانگر ملکولی RAPD

جنس کنار(Ziziphus) متعلق به خانواده عناب (Rhamnaceae) است. متشکل از حدود 100 گونه می باشد. گیاه کنار(Ziziphus spina-christi) بومی جنوب ایران است. برگ های این گیاه، "سدر" نامیده می شود که در طب سنتی ایران استفاده زیادی دارد. اطلاعات زیادی در مورد تنوع ژنتیکی آن وجود ندارد. بنابراین، در این مطالعه 47 ژنوتیپ کنار از نقاط مختلف جنوب ایران، مورد مطالعه قرار گرفت. به منظور تعیین تنوع ژنتیکی کنار، بعضی صفات مورفولوژیکی و نشانگرمولکولی RAPD مورد استفاده قرار گرفت. از مجموع 40 آغازگر تصادفی مورد بررسی، تعداد 21 آغازگر تکثیر خوب و چند شکلی نشان دادند. باندهایی که وضوح خوب و تکرارپذیری بالا داشتند برای محاسبات در نظرگرفته شدند. از تعداد 214 باند تولید شده، 181 باند چند شکل بودند.در تجزیه کلاستر، درسطح تشابه 47/0 روی دندروگرامی که بر اساس داده های RAPD ایجاد شده بود، ژنوتیپ ها در هشت زیر شاخه قرار گرفتند. بیشترین تشابه ژنتیکی برابر با 75/0 و کمترین تشابه ژنتیکی برابر با 28/0 بدست آمد. تعداد30 صفت کمی و کیفی مورفولوژیکی در دانه، میوه و برگ کنار اندازه گیری شد. بر اساس کلاستر بندی صفات مورفولوژیکی، ژنوتیپ ها به هفت گروه تقسیم شدند. بر اساس آزمون مانتل(189/0- r =) همبستگی بین داده های نشانگر مولکولی RAPD و میانگین صفات مورفولوژیکی معنی دار نشد و نتایج بدست آمده نشان دادند که ژنوتیپ های مورد بررسی دارای تنوع نسبتاً بالایی بودند. به علاوه، نشانگرمولکولی RAPD، به عنوان روشی مفید برای مطالعه تنوع ژنتیکی این گیاهان شناخته شد. واژه های کلیدی: استخراج DNA، PCR ، صفات مورفولوژیکی، تجزیه کلاستر، ضریب تشابه.