اثر روشهای مختلف خشک کردن و اسانس گیری بر کمیت و کیفیت اسانس اندام هوایی نعناع (Mentha spp L. )

نعناع( m entha spp ) یکی از گیاهان دارویی و معطر متعلق به خانواده نعناعیان است که به علت اهمیت اقتصادی و دارویی آن توجه بیشتر محققان را به خود جلب نموده تا از طریق شناخت عوامل مؤثر بر کمیت و کیفیت اسانس، بازده¬ی این گیاه دارویی را افزایش دهند. تحقیق حاضر به منظور مطالعه اثرات روشهای مختلف خشک کردن و اسانس گیری بر کمیت و کیفیت اسانس اندام هوایی نعناع (نژاد بومی اصفهان) مورد بررسی قرار گرفت. روشهای مختلف خشک کردن شامل: خشک کردن با خشک کن الکتریکی، مایکرویو ، سایه خشک و روشهای اسانس گیری شامل: اسانس گیری به روش تقطیر با آب و تقطیر با بخار آب بودند. اسانس به دست آمده از کلیه نمونه ها با استفاده از کروماتوگرافی طیف سنج جرمی (GC/MS ) مورد تجزیه فیتوشیمیایی قرار گرفت. اجزای اصلی اسانس گیاه عبارت بودند از: بتا-پینن (71/1-34/0) درصد، میرسن (1/3-51/0) درصد، لیمونن (89/12-52/2) درصد، 1و8سینئول (70/7-46/1) درصد، منتول (22/1-0) درصد، کاروون ( 14/56-05/20) درصد، دی¬هیدروکارویل استات (72/1-79/0) درصد، بتا-بوربونن (2/4-64/1) درصد، بتا-کاریوفیلن (45/9-38/3) درصد، آلفا-هومولن (12/2-65/0) درصد، اپی-بایسیکلوسِس کویفِلَندرِن (14/2-53/0)درصد، جرمکرن-دی(72/4-64/1) درصد، بایسیکلوجرمکرن (20/2-51/0) درصد، سیس-کالامِنِن (9/2-2/0) درصد، کاریوفیلن اکسید (8/1-23/0) درصد، آلفا-کادینول (47/1-12/0) درصد. نتایج تجزیه واریانس نمونه ها حاکی از آن است که روش¬های مختلف خشک کردن و همچنین روشهای استخراج اسانس بر روی میزان عملکرد اسانس و اغلب ترکیبات ثانویه و مهم گیاه نعناع اثر معنی داری داشتند. بیشترین عملکرد اسانس توسط سایه خشک و در اسانس گیری به روش تقطیر با آب به میزان 1/1 میلی لیتر در 100 گرم ماده خشک و کمترین عملکرد اسانس مربوط به خشک کردن با مایکرویو با اسانس گیری به روش تقطیر با بخار آب بدست آمد.