تنوع اکولوژیکی و خصوصیات فیتو شیمیایی گیاه دارویی سنبله ای مودار (Stachys pilifera) در استان کهگیلویه و بویراحمد

جنس سنبله¬اي با بیش از 270 گونه از جمله جنس¬هاي تیره نعناع می¬باشد که بطور وسیع در جهان پراکنده¬اند. در ایران 34 گونه از این جنس یافت می¬گردد. کمیت و کیفیت مواد مؤثره گیاهان دارویی اساساً تحت تأثیر عوامل ژنتیکی قرار دارد ولی عوامل محیطی محل رویش نیز در این میان می¬تواند تأثیر به سزایی داشته باشد. سنبله¬ای كرك¬دار گیاهی بوته¬ای چند ساله و بسیار معطر و متعلق به خانواده نعناعیان می‌باشد. پژوهش حاضر به منظور بررسی تنوع اکولوژیکی و خصوصیات مورفولوژیکی گیاه سنبله¬ای مودار در ارتفاعات استان کهگیلویه و بویراحمد در سال¬های 1394-1393 به صورت طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار و در سه منطقه با ارتفاع و اقلیم متفاوت (سرگچینه به ارتفاع 2300، سرمور دنا و دشت اکبر کاکان هرکدام به ارتفاع 2500 متر) از سطح دریا صورت گرفت. نتایج تحقیق حاکی از وجود 44 ترکیب در اسانس گیاه مذکور بود که مهم¬ترین آن‌ها، ترکیب کریزانتنیل استات با میانگین 55/19 % بود. مهم¬ترین ترکیبات به دست آمده از اسانس گیاه سنبله¬ای مودار شامل آلفا-پینن، بتا-فلاندرن، لیمونن، لینالول، لینالیل استات، کاریوفیلن اکسید و آلفا-بیسابولول بود. همچنین مشخص شد که مناطق و اقلیم مورد آزمایش تأثیر معنی¬داری بر میزان بسیاری از اسانس‌های استحصالی داشت. به طور کلی منطقه سرگچینه، دارای بیشترین % اسانس استحصالی (86/88 %)، منطقه دشت اکبر کاکان، دومین منطقه از نظر میزان اسانس (7/83%) بود. کمترین % اسانس استحصالی (11/81 %) به منطقه سرمور دنا مربوط می¬شد. با توجه به نتایج، مشاهده شد که ارتفاع اثر معناداری در میزان و کیفیت اسانس در مناطق مورد بررسی داشت.