تأثیر سالیسیلیک اسید و ایندول استیک اسید بر اسانس و مواد مؤثره نعناع فلفلی (Mentha piperita L.) و بادرنجبویه(Melissa officinalis L.).

نعناع فلفلی (Mentha Piperita L.) و بادرنجبویه (Melissa Officinalis L.) گیاهانی دارویی از تیره خانواده‌ی نعناعیان و بومی منطقه‌ی شمال مدیترانه می‌باشند. امروزه استفاده از تنظیم‌کننده‌های رشدهورمون‌های گیاهی از جمله ایندول استیک ااسید و سالیسیلیک اسید نقش بارزی در تولیدات کشاورزی داردمهمی را در رشد و عملکرد گیاه ایفا می‌کنند. به منظور بررسی اثرات مقادیر مختلف ایندول استیک اسید و سالیسیلیک اسید بر میزان اسانسعملکرد، میزان اسانس و ترکیبات فیتوشیمیایی اسانس این گیاهان، آزمایشی به صورت گلدانی و در شرایط مزرعه‌ای، به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی(RCD)، در با 4 تکرار ر به صورت گلدانی در سال زراعی 1394 در شهرکرد اجرا انجام شد. تیمارهای ایندول استیک ‌اسید (0، 1، 5/1 و 2 میلی‌گرم در لیتر) و سالیسیلیک اسید (0، 1، 10 و 20 میلی‌مولار) روی گیاهان مذکور در دو مرحله تا قبل از گلدهی، محلول‌پاشی شدند. نتایج نشان داد که تیمارهای آزمایشی در سطوح مختلف نسبت به شاهد، تأثیرگذار بودند. در این تحقیق تعداد 28 ترکیب از گیاه نعناع فلفلی و 23 ترکیب از گیاه بادرنجبویه از تیمارهای مختلف بدست آمد که بیشترین مقادیر ترکیبات اسانس از ترکیب تیماری ایندول استیک اسید 1میلی‌گرم در لیتر شناسایی شد. براساس نتایج به‌دست آمده، از نظر میزان سابینن، بتاپینن، بتامیرسین، آلفاترپینئول، پی‌سیمن، آلفاپینن، 1و 8- سینئول، لینالول، بتاتوژان، بتابوربونن و سیس‌سابینن‌هیدرات در نعناع فلفلی؛ پیپریتون، آلفاترپینئول، ترپینن- 4- ال، منتول، ایزومنتون، منتان، گاماترپینن و 1و8- سینئول در بادرنجبویه، در سطح احتمال 1درصد اختلاف معنی‌داری مشاهده شد.در نعناع فلفلی و بادرنجبویه، به ترتیب 28 و 23 ترکیب شناسایی شد. بیشترین اجزای موجود در اسانس بادرنجبویه ژرانیال، نرال و منتول و در نعناع فلفلی منتول ، منتون و ایزومنتون بودند. نتایج نشان داده است که تیمار ترکیبی سالیسیلیک‌‌اسید 10 میلی‌مولار و ایندول‌استیک‌اسید 5/1 میلی‌گرم در لیتر ، بهترین تیمار بود. به نظر می‌رسد که تأثیر مثبت با هورمون‌ها توجه به اینکه ایندول استیک اسید و سالیسیلیک اسید محرک رشد هستند، استفاده از این دو هورمون، میزان فتوسنتز را افزایش داده و در نتیجه عملکرد و میزان اسانس نیز، بیشتر می‌شود.