انحلال خاک فسفات در بستر کاه گندم توسط قارچهای حل کننده فسفر جداسازی شده از خاکهای اطراف معدن سنگ فسفات کوه سپیدلار

توجهات به استفاده از کودهای آلی و میکروبی معطوف شده است. این مطالعه برای جداسازی و شناسایی گونه های قارچی حل کننده فسفر و ارزیابی توانایی آنها بصورت کیفی و کمی در محیط کشت پیکوواسکای، مایع پایه و بستر کاه گندم انجام شد. جداسازی قارچ از پنج نمونه خاک جنگلی معدن خاک فسفات کوه سپیدلار یاسوج انجام شد. آزمون کمی با تیمارهای قارچی شاهد، چهار جدایه و آسپرجیلوس نیجر با سه تکرار انجام شد. جدایه¬های برتر محیط کشت مایع توسط روش ITS-PCR شناسایی شد. قارچ‌های مورد استفاده در محیط کشت کاه گندم، آسپرژیلوس نیجر و دو جدایه برتر (جدایه یک قارچ کلادوسپوریوم کلادوسپوریودس و جدایه دو ایوپنیسیلیوم روبیدوروم بودند. ارزیابی توانایی قارچها در بستر کاه گندم به صورت فاکتوریل سه عاملی با خاک فسفات در سه سطح (صفر، 1:8 و 1:4 خاك فسفات: کاه گندم)، تلقیح قارچ در چهار سطح (شاهد، آسپرژیلوس نیجر، کلادوسپوریوم کلادوسپوریودس و ایوپنیسیلیوم روبیدوروم) و ملاس در دو سطح (صفر و نیم درصد وزنی) سه تکرار در قالب طرح کاملا تصادفی در یک دوره 60 روزه انجام شد. در زمان‌های 5، 10، 20، 30، 40، 50 و 60 روز، فسفر محلول (قابل عصاره گیری با CaCl2) و pH اندازه‌گیری شدند. همچنین در زمان های 10، 30 و 60 روز شکلهای معدنی فسفر توسط عصاره‌گیری متوالی با کلرید کلسیم 01/0 مولار، بیکربنات سدیم نیم مولار، سیترات سدیم سه دهم مولار و استات آمونیوم نیم مولار و فسفر غیر قابل جذب با عصاره گیری توسط اسید سولفوریک 5/0 درصد وزنی اندازه گیری شدند. از میان قارچ ها، 4 قارچ هاله ی بسیار بزرگ و روشن روی محیط کشت پیکواسکای ایجاد کردند. نتایج نشان داد که ترتيب مقدار فسفر محلول در قارچ هاي مورد مطالعه بصورت شاهد< قارچ 4> قارچ 3> قارچ 2< آسپرجيلوس نيجر> قارچ 1 بود. جدایه های برتر 1 و 2 به ترتیب قارچ کلادوسپوریوم کلادوسپوریودس و ایوپنیسیلیوم روبیدوروم شناسایی شدند. مقدار فسفر محلول در تمام زمان‌های مورد مطالعه به صورت معنی داری تحت تاثیر تیمارهای خاک فسفات و قارچ قرار گرفت در حالیکه ملاس اثر معنی داری بر آن نداشت. آسپرژیلوس نیجر در اکثر زمان¬های مورد مطالعه فسفر محلول را بیشتر از سایر جدایه ها آزاد کرد. به احتمال زیاد سطح 1:4 خاک فسفات: کاه گندم، برای هر سه قارچ مناسب ترین سطح خاک فسفات بود و افزودن ملاس (نیم درصد وزنی) سبب افزایش CaCl2-P نسبت به شاهد گردید.