طراحی مدلی جهت مکان¬یابی بهینه¬ اماکن و فضاهای ورزشی بر اساس پياده سازي الگوريتم تحليل سلسله مراتبي(AHP) در محيط سيستم اطلاعات جغرافيايي

مقدمه و بیان مسئله: یکی از ابزارهای رشد و توسعه ورزش، وجود امکانات و فضاهای ورزشی است. فضاهاي ورزشي به عنوان يكي از مهمترين كاربري¬¬¬ها در سطح شهر مطرح مي¬باشند. چرا كه نقش قابل توجهي در بالا بردن سلامت جسمي و رواني شهروندان دارا مي¬باشند. لذا با توجه به نقش ویژه¬ی کاربری¬های ورزشی می¬بایست چارچوب مناسبی به منظور انتخاب فضاهای مناسب جهت احداث کاربری¬های ورزشی و توزیع عادلانه آن¬ها در کل مناطق فراهم شود. امروزه پیچیدگی مسایل شهری باعث شده است متغیرهای متعددی در مکان¬گزینی کاربری-ها تاثیرگذار باشند که امکان تحلیل آنها با روش¬های سنتی امکان¬پذیر نمی¬باشد. استفاده از تکنیک و ابزار توانمندی چون فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) در مکان¬یابی کاربری¬ها کمک موثری می¬نماید. هدف اصلی پژوهش حاضر، طراحی مدل جهت مکان¬یابی بهینه¬ فضاهای ورزشی بود. سپس جهت تاکید بر کارآمدی مدل، نحوه مکان یابی بهینه فضاهای ورزشی در یک مطالعه موردی (منطقه پنج شهرداری تهران) بر اساس مدل ارائه شده توضیح داده شده است. روش شناسی تحقیق: تحقیق حاضر برحسب روش¬های گردآوری اطلاعات تركيبي از روش¬هاي توصيفي- پيمايشي و بر مبنای هدف از نوع تحقیقات کاربردی است. جهت طراحي مدل و وزن¬دهي به معيارهای معرفي شده در مکان¬یابی فضاهای ورزشی شهر تهران از نظرات و قضاوت¬هاي20 نفر از خبرگان ورزشی استفاده شد (5 نفر از اساتيد مديريت و برنامه¬ريزي در تربيت¬بدني، 5 نفر از كارشناسان شركت توسعه و نگهداري اماكن ورزشي، 5 نفر از كارشناسان مديريت و برنامه¬ريزي شهري و 5 نفر از مديران مجموعه¬هاي ورزشي كشور). اين حجم نمونه بصورت هدفمند انتخاب شدند. یافته های تحقیق: با توجه به مدل پيشنهاد شده جهت مکان¬یابی بهینه¬ فضاهای ورزشی مي¬توان مراحل اساسي زير را برشمرد: بحث و بررسی: - امروزه پیچیدگی مسایل شهری باعث شده است متغیرهای متعددی در مکان¬گزینی کاربری¬ها تاثیرگذار باشند که امکان تحلیل آنها با روش¬های سنتی نظیر روی¬هم گذاری دستی نقشه¬ها بدلیل حجم زیاد داده¬ها امکان¬پذیر نمی¬باشد. لذا استفاده از ابزار توانمندی چون سیستم اطلاعات جغرافیایی در مکان¬یابی کاربری¬ها ضروری می¬باشد. - بکارگیری مدل تحلیل سلسله مراتبی (AHP) در محیط GIS به منظور مکان¬یابی کاربری¬ها از جمله: فضاهای ورزشی کارآیی بالایی داشته و امکان مقایسه و ارزیابی سایت¬های مختلف و انتخاب سایت¬های مطلوب را با توجه به معیارهای مورد نظر بدست می¬دهد. - مدل پیشنهادی قابل تعمیم به مناطق و شهرهای مختلف کشور می¬باشد. تنها می¬بایست با توجه به خصوصیات و ویژگی¬های مناطق مختلف، معیارها را مورد تدقیق و تجدیدنظر قرار داد که این امر خللی به کلیت مدل وارد نخواهد ساخت.