بررسی خصوصیات کیفی آبهای سواحل جنوبی دریای خزر و منابع آلوده کننده آن در استان گیلان

دریای خزر به عنوان یکی از آلوده ترین اکوسیستم های آبی جهان در حال حاضر بین پنج کشور ایران ، روسیه ، آذربایجان ، قزاقستان و ترکمنستان محدود شده و ایران در قسمت جنوبی آن قرار دارد . با توجه به ویژگی های مهم دریای خزر و اثرات نامطلوب آلودگی آب بر این ویژگی ها ، تعیین خصوصیات فیزیکی ، شیمیایی و بیولوژیکی آبهای سواحل جنوبی دریای خزر در استان گیلان ، شناسایی منابع آلاینده آن و راههای کاهش آلودگی آب دریای خزر به عنوان اهداف اصلی این تحقیق مد نظر قرار دارند . آنالیز آب های سواحل جنوبی دریای خزر در استان گیلان بین سالهای 78-1370 نشان می دهد که دامنه تغییرات بین 95/9-7 برای PH ، 8/12-2 میلی گرم بر لیتر برای DO ، 18116-100 میلی گرم بر لیتر برای TDC ، 8243-3 میلی گرم بر لیتر برای TSS ، 05/4-01/0 میلی گرم بر لیتر برای N-NH4 ، 43/2-01/0 میلی گرم بر لیتر برای N-NO3 ، 82/0-001/0 میلی گرم بر لیتر برای N-NO2 ، 62/0-01/0 میلی گرم بر لیتر برای T-PO4 ، 65/5-073/0 گرم بر لیتر برای کلر ،MPN/100CC 106 × 46-3 برای مجموع کالیفرم و 51/13-21/0 برای شوری می باشد . بررسی های انجام شده نشان می دهد که کلیه رودخانه های ورودی به دریای خزر از مرداب رود در آستارا تا هچین رود در چابکسر آلوده می باشند . در این راستا سیاه رود و گوهر رود آلوده ترین رودخانه های استان گیلان به شمار می روند که همواره بار عظیمی از آلاینده ها را وارد دریای خزر می نمایند . بسیاری از صنایع آلاینده آب در استان نظیر کارخانه چرم سازی رودبار ، روغن کشی گنجه رودبار ، چوکا ، کشتارگاه بندرانزلی ، ریسندگی و بافندگی فومنات ، چینی سازی پارس ، نیک نوش ، زمزم ، فرآورده های گوشتی گیلان ، ریسندگی گیلان ، دارویی سبحان ، ایران پوپلین و فیبر ایران فاضلاب های خود را به طور مستقیم و یا از طریق رودها و دیگر مجاری آبی وارد دریای خزر می نمایند . آلودگی آب دریای خزر شامل آلودگی شیمیایی ( ناشی از انواع فاضلاب ها ، زباله ، مواد نفتی و مشتقات آن ) ، آلودگی میکروبی ( ناشی از فعالیت های کشاورزی و صنعتی ، پیشروی آب دریا ) و آلودگی فیزیکی ( ناشی از احداث پل ، سد ، آبشار ، فرسایش خاک ، استفاده از پمپ های آب کشاورزی و تاسیسات خنک کننده و مواد رادیواکتیو ) می باشد . در حال حاضر کیفیت آب دریای خزر و رودخانه های منتهی به آن چنان به وخامت گرائیده که برای استفاده انسانها و حیات آبزیان مناسب نبوده و زیان های بسیاری را نیز در پی دارد . متاسفانه مراکز اجتماعات عموما" در نقاطی قرار گرفته اند که بار آلودگی آنها به مراتب بیشتر از سایر نقاط است . هم اکنون بحث به خطر افتادن این اکوسیستم آبی بسیار مهم و پیامدهای اقتصادی و زیست محیطی آن به صورت جدی مطرح می باشد .