بررسی تعیین کننده های خودمراقبتی در بیماران استئوآرتریت زانو براساس تئوری رفتار برنامه ریزی شده در شهر یزد

چکیده: زمینه وهدف: بیماری های استخوان و مفاصل از جمله بیماری های مزمن شایع هم در کشورهای پیشرفته و هم در حال توسعه می باشند استئوآرتریت زانو از شایعترین علل درد مفصل زانو وابسته به سن واز دلایل اصلی نقص عملکردی می باشد، از آنجاییکه بیماران نیازمند توجه برنامه های خودمراقبتی موثر در ارتقای سلامت می باشنداین مطالعه با هدف بررسی تعیین کننده های خودمراقبتی در بیماران استئوآرتریت زانو مراجعه کننده به مراکز کلینیکی شهرستان یزد براساس تئوری رفتار برنامه ریزی شده انجام گرفت. روش کار: این پژوهش توصیفی- تحلیلی بر روی 235 بیمار مراجعه کننده به مراکز درمانی شهرستان یزد که بصورت تصادفی انتخاب شدند انجام شد. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه ای دو قسمتی شامل سوالات مربوط به اطلاعات دموگرافیکی و سوالات مربوط به سازه های تئوری رفتار برنامه ریزی شده بود که روایی و پایایی آن مورد تایید قرار گرفت. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS18 و با آزمون های آماری T-Test، ANOVA، ضریب هم بستگی، 2χ و رگرسیون در سطح معناداری 05/0 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: ازمجموع 235 بیمار شرکت کننده دراین پژوهش، 218نفر(8/92%) زن و 17 نفر(2/7%) مرد بودند که میانگین سنی زنان 04/9±68/54 و مردان 55/10±73/57 سال بود. میانگین BMI در زنان 62/4±80/28 ومردان62/4±62/28 بود. براساس نتایج آزمون همبستگی ،رفتارهای خودمراقبتی با تمام سازه های تئوری رفتار برنامه ریزی شده همبستگی مثبت معنادار آماری داشت و سازه های تئوری رفتار برنامه ریزی شده 2/16درصد از واریانس رفتارهای خودمراقبتی آرتروز زانو را پیش بینی نمودند که در بین سازه ها، کنترل رفتاری درک شده، قویترین پیش بینی کننده بوده است. نتیجه گیری: تئوری رفتار برنامه ریزی شده درتبیین تعیین کننده های رفتارهای خودمراقبتی آرتروز زانو منا سب می باشد ولی بطور کلی با توجه به ماهیت پیچیده این رفتارها، هیچ الگو به تنهایی نمی تواند همه جوانب آنها را توصیف و پیش بینی کند و برای تاثیر بر رفتار می توانند هم زمان ترکیب نظریه ها والگوهای هماهنگ و منطبق با نیاز و ویژگی های رفتاری بکار برده شوند. واژگان کلیدی: استئوآرتریت زانو، خودمراقبتی، تئوری رفتاربرنامه ریزی شده