روابط بینامتنی خطبه های حضرت زهرا (س) با قرآن کریم

هر متنی با دیگر متون در تعامل است و در حقیقت هر متنی ترکیبی از متون متفاوت می‌باشد؛ این سخن پایه و اساس نظریه «بینامتنیت» است. این نظریه با در نوردیدن مرزهای میان متون مختلف با نگرش جدید ضمن توجه و اهتمام به نقش خواننده در خوانش متون، بر اقتدار بی‌چون و چرا و یکه تازی متون خط بطلان کشید؛ بر اساس این نظریه، هر متن بر پایه متونی که پیشتر خوانده‌ایم، معنا می‌دهد و بر رمزگانی استوار است که پیشتر شناخته‌ایم. یکی از مهمترین متون، جملات صادر شده از معصومان? است. پیوند ناگسستنی مفاهیم خطبه‌های حضرت فاطمه زهرا? با قرآن کریم، از ژرفای بسیار عمیق و مستحکمی برخوردار است و به سطح روساخت محدود نمی‌شود؛ بلکه در سطح زیرساخت، پیوندی عمیق میان این دو متن برقرار است؛ تا آنجا که درک دقیق معنای مورد نظر حضرت? جز از طریق آشنایی با متن پنهان و شناخت روابط کیفی خطبه‌ها با قرآن میسّر نیست. این پایان‌نامه با هدف بررسی و تحلیل خطبه‌های حضرت زهرا??با قرآن کریم با رویکرد بینامتنی تدوین شده است تا افق معنایی جدیدی از این خطبه‌ها ارائه دهد ضمن آنکه کارکردهای تفسیری روابط بینامتنی این خطبه‌ها با قرآن مورد مداقه قرار گرفته است. با خوانش دقیق خطبه فدک و خطبه عیادت، به این نتیجه می‌رسیم که پربسامدترین شکل روابط بینامتنی این خطبه‌ها با قرآن، از نوع ساختاری و به صورت نفی متوازی هستند که در آن، حضرت توانسته نوعی سازش میان کلامش و متن غائب ایجاد کند و تعاملی آگاهانه با آن خلق نماید. مهمترین کارکرد روابط بینامتنی خطبه‌های معصومان ? با قرآن، کارکرد تفسیری آنهاست. بر این اساس، روابط بینامتنی خطبه‌های حضرت زهرا? با قرآن، منبع مهمی در تفسیر قرآن محسوب می‌شود و از این طریق می‌توان دامنه‌ی تفسیر نقلی آن حضرت??را توسعه بخشید. و از کارکردهای تفسیری آنها در موارد مشابه بهره جست. بهره‌گیری حضرت? از آیات گاه در جهت تبیین معنا، جری و تطبیق، گسترش مفهومی و مصداقی آیات و نیز استشهاد به آیات قرآن است.