توسعه پایدار و عدالت توزیعی

چکیده مقدمه: تبعات محیط¬زیستی پیگیری هدف توسعه باعث ارائه مفهوم توسعه پایدار شد. یکی از عوامل تولید مورد استفاده در فرآیند رشد، انرژی است و استفاده از انرژی چه در بعد آثار محیط-زیستی و چه در بعد توزیعی آن حائز اهمیت است. در اقتصاد ایران طرح هدفمندی یارانه¬ها به منظور دستیابی به عدالت و منطقی شدن مصرف انرژی در راستای آثار محیطی آن برنامه¬ریزی و اجرا شد. بنابراین دو مسئله این پژوهش این است که آیا طی دوره هدفمندی یارانه¬ها عدالت توزیعی در زمینه انرژی در ایران برقرار شده است؟ رابطه عدالت توزیعی و توسعه پایدار چگونه است؟ روش: برای پاسخگویی به سؤال اول پژوهش از شاخص¬های نابرابری اتکینسون مصرف انرژی در سطح کشور با استفاده از داده¬های خام طرح آمارگیری هزینه-درآمد خانوار استفاده شده است. و برای پاسخگویی به سؤال دوم از یک مدل رگرسیونی از داده¬های پانل در استان¬های ایران که با استفاده از روش FGLS تخمین زده شده بهره گرفته شده است. یافته¬ها: در دوره مورد بررسی عدالت توزیعی با طرح هدفمندی یارانه¬ها در زمینه انرژی تحقق یافته است. همچنین عدالت رالزی در زمینه انرژی در ایران برقرار شده است. ارتباط بین دو متغیر نابرابری درآمدی و شاخص ترکیبی توسعه پایدار منفی است. نتایج نشان داد که تأثیر متغیر نرخ رشد تولید ناخالص داخلی سرانه و متغیر شدت انرژی بر متغیر وابسته مدل به ترتیب مثبت و منفی و از لحاظ آماری معنادار بوده است. در حالی که تأثیر متغیر ساختار صنعت و نرخ شهرنشینی از لحاظ آماری معنی¬دار نیست. بحث: به نظر می¬رسد که خانوارها ابتدا افزایش قیمت انرژی را با پس¬اندازهای خود مدیریت می-کنند اما با ادامه یافتن افزایش قیمت ناچارند میزان مصرف خود را کاهش دهند. بنابراین نابرابری ابتدا کاهش و سپس افزایش یافته است. همچنین با توجه به نتایج مدل رگرسیون می¬توان با کاهش نابرابری در راستای توسعه پایدار گام برداشت.