ارزیابی توزیع فضایی و مکان یابی مراکز انتظامی در سطح شهرها با استفاده از سامانه ی اطلاعات جغرافیایی کطالعه موردی: کلانتری ها و ایستگاه های پلیس شهر زنجان

کلانتری ها از مهمترین مراکز خدمات رسانی در شهرها هستند که با ایجاد امنیت و آسایش جسمی و روانی شهروندان ، نقش مهمی در توسعه ی شهرها دارند. به دلیل کثرت و پیچیدگی جرایم موجود در شهرها ،سرعت بالای وقوع برخی جرایم نظیر سرقت و قتل و نیز وجود مجرمین حرفه ای متعدد ، ضرورت توجه به مکان بهینه ی استقرار پلیس بیش از پیش معلوم می شود. در این تحقیق شهر زنجان مورد بررسی قرار گرفته است. این شهر با داشتن جمعیت 388،796 نفر بر اساس آمار سال 1390 و وسعت تقریبی 5000 هکتاری ، تنها دارای 5 واحد کلانتری است که با توجه به رشد جمعیت و وسعت شهر به ویژه در سال های اخیر دارای کمبودهایی در زمینه ی دسترسی به این کاربری است. موضوع مورد بررسی در این تحقیق تحلیل فضایی کلانتری های موجود در سطح شهر زنجان با هدف مکان یابی کلانتری های جدید و یا تغییر موقعیت کلانتری های فعلی به منظور ارتقاء کیفیت خدمات رسانی و تسریع روند حضور نیروهای پلیس در مواجه با انواع جرایم است. این تحقیق با استفاده از روش توصیفی تحلیلی و بهره گیری از روش تحلیل شبکه ( AHP ) در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی ( GIS ) انجام شده است. نتایج نشان می دهد الگوی پراکنش کلانتری ها و ایستگاه های پلیس در شهر زنجان از توزیع ناعادلانه ای برخوردار است ، به گونه ای که دو کلانتری 11 و 12 در فاصله ی مکانی نزدیکی از یکدیگر واقع شده اند در حالی که شهرک های جدید الاحداث شهر نظیر گلشهر کاظمیه با تراکم جمعیتی بالا ، فاقد کلانتری یا ایستگاه پلیس است ، از سوی دیگر با وجود گسترش فیزیکی شهر در سال های اخیر و پیدایش شهرک های مسکونی و غیر مسکونی فراوان در پیرامون آن ، هیچ تغییری در تعداد کلانتری های موجود ایجاد نشده است. در نهایت با به کار گیری مدل ( AHP ) و قابلیت های ابزاری محیط ( GIS ) و در نظر گرفتن استانداردهای موجود محل 3 کلانتری جدید مکان یابی و پیشنهاد گردید. واژگان کلیدی: تحلیل فضایی (Spatial Analysis ) ، کلانتری ( Police Station) ، سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) ، فرآیند تحلیل سلسله مراتبی ( AHP) ، زنجان ( Zanjan).